Amatör telsiz istasyonlarında kullanılan telsiz cihazının çıkış gücü genellikle uydu haberleşmeleri için yeterli olmaktadır. Ancak uydu tarafının duyma hassasiyetini kaybetmesi ve benzeri zor koşul şartlarında uyduya telekomut gönderebilmek amacıyla verici çıkış gücünün arttırılmasına ihtiyaç olabilir. Bu amaçla kullanılabilecek 100 – 1.000 Watt aralığında pek çok güç amplifikatörü opsiyonları bulunmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus güç amplifikatörlerinin VHF ve UHF için ayrı olmaları, dual-band amplifikatörlerin bulunmuyor olmasıdır.
Ayrıca ay yansıtması ve meteor scatter çalışmaları da ne yazık ki ancak yüksek güçlerle gerçekleştirilebilmektedir. Bu amaçla bu yazıda bahsi geçen amplifikatörler temin edilerek kullanılabilir. Yazının son bölümünde benim imal edip kullandığım amplifikatöre ait bilgilere yer vermeye çalışacağım.
En yaygın kullanılan güç amplifikatörlerinden bazıları şunlardır;
- BEKO HLV-1100,
- BEKO HLV-1400,
- BEKO HLV-1470,
- HENRY C-500,
- HENRY C200D10B,
- TAJFUN 1000,
- OM 1002+,
Resim-1. VHF-UHF Verici Güç Amplifikatörleri.
Yukarıdaki amplifikatörler genel olarak istasyon odası içerisinde kullanıma uygun amplifikatörlerdir. Telsiz cihazınızın çıkışını (5-10 watt) giriş olarak alıp yaklaşık 1000 Watt civarında güç üretebilmektedirler.
Kendi amplifikatörünüzü kendiniz imal edebilir ya da neredeyse hazır durumda olan amplifikatör PCB kitlerinden temin ederek uygun soğutucular üzerine, uygun RF rolelerini de kullanarak yerleştirerek çok uygun fiyatlı güç amplifikatörlerine sahip olabilirsiniz.
Bu amaçla edinebileceğiniz amplifikatör kitleri şunlardır;
Benim yaptığım cihazın genel görüntüsü aşağıdaki gibidir;
Resim-2. VHF 1KW Güç Amplifikatörü (TA7W)
Dikkat ! – Sequencer-Sıralayıcı Kullanımı
1KW gibi bir güç ile çalışırken ve sistemde preamplifikatör gibi aynı iletim hattını kullanan ortak elemanlar olduğunda sisteminizde bir “Sequencer-Sıralayıcı” olmasında fayda vardır. Bu elemanın görevi kontrol rölelerini doğru zamanlama ile ve doğru sırada (gerekli gecikmelerle tetikleyerek) sistemlerin zarar görmesini engellemektir.
Örneğin;
- Verici yüksek güçle aktifken, alıcı preamplifikatörünü yanlışlıkla aktif etmemek,
- Telsiz çıkışı verici konumuna geçmeden güç anfisini devreye almamak,
- Telsiz çıkışı verildikten belli bir süre sonra önce rolelerin konumunu uygun konuma getirip daha sonra güç anfisine enerji vermek,
- Anteni preamplifikatör ve güç yükseltici arasında doğru zamanlama ile paylaştırmak,
Benim tasarladığım ve kullanmakta olduğum sıralayıcı ile ilgili detayları aşağıdaki linklerde bulabilirsiniz;
VHFDESIGN firmasının sıralayıcısına ait bilgilere ise buradan ulaşabilirsiniz.
İstasyon İçin Alıcı Preamplifikatörleri
Başlangıcında bile oldukça düşük güçte olan ve aradaki ortamda serbest uzay kayıpları, polarizasyon farkları gibi etkenlerle algılanması daha da zorlaşan uydudan sinyallerini alabilmek amacıyla düşük gürültü özelliğine sahip alıcı preamplifikatörlerinin kullanılması önem arz etmektedir.
Çalışmalar kapsamında kullanılacak amplifikatörlerin anten kulelerine monte edilebilir (mast-mount) preamplifikatörler olması verimi arttıracaktır. Keza zaten anten kablosu boyunca fazlaca zayıflayan ve gürültü/sinyal oranı düzen sinyalleri istasyon içerisinde güçlendirmek çok yüksek başarım performansı sağlamamaktadır. Bu nedenle hemen antenlerin bulunduğu ortamda, kablo zayıflamalarına ve dış etken gürültülerine maruz kalmadan alınan sinyaller güçlendirilmesi ve iletim hattının bozunum etkilerini de minimize edebilecek şekilde istasyon içerisindeki alıcı sitemlerine indirilmelidir.
Bu amaçla kullanılan preamplifikatörlerin genel kazançları +15dB ile +25dB arasında yer almakta olup, normal şartlar altında alıcı hassasiyeti -120dBm olan standart bir alıcının dinleme hassasiyetini (bozunum yaratmadan) -135, -145dBm seviyelerine çıkarabilmektedir. Bunun üzerine anten kazançları da eklendiğinde çok düşük güçteki uydu sinyallerinin algılanması sağlanabilmektedir.
Aşağıda bazı VHF/UHF anten preamplifikatörleri için örnekler ve resimleri görülmektedir, kullanılacak cihazın koaksiyel kablo üzerinden kontrol yeteneği olması durumuna göre direk koaksiyel üzerinden besleme kabul eden ve/veya harici enerji uygulaması gerektiren preamplifikatörlerin uyumlu olarak seçilmesi gerekecektir;
- Advanced Research MSP144, MSP432
- ICOM AG25, AG-35
- SSB SP-200, SP-70
- G0MRF
Resim-3. VHF-UHF Alıcı Pre Amplifikatör.
Yazı Dizisi İndeksi
1. Bölüm – Amatör Uydu Haberleşmesi – Giriş
Amatör uydu haberleşmesi konusunda genel bilgiler ve giriş yazısı.
2. Bölüm – Uydular Hakkında Genel Bilgiler (Yörüngeler, uydular, doppler ve uzay haberleşmesi)
Yörüngelerin temel özellikleri ile alçak Dünya yörüngesindeki uydularda karşılaşılan doppler etkisi ve halihazırda kullanabildiğimiz amatör uydular hakkında bilgiler.
3. Bölüm – Amatör Uydu İzleme İstasyonu Konumu ve Bileşenleri
Yazı dizisinde anlatılan ve kurulması hedeflenen yer istasyonu için ihtiyaçlar (gereksinimler).
4. Bölüm – Amatör Telsiz Cihazı Özellikleri
Uydu haberleşmesi için kullanılabilecek amatör telsizlerin genel özellikleri ve kullanılabilecek telsiz cihazları için öneriler.
5. Bölüm – Bilgisayar ve Yazılımlar
Amatör uydu takip yazılımları ve bu yazılımların çalıştırılabileceği temel bilgisayar özellikleri, bilgisayar programlarının amatör uydu izleme ve takip çalışmalarındaki kullanımı.
6. Bölüm – Anten Rotor Kontrol Arabirimi
Yönlü antenlerin kumanda işleminin hangi donanımlar ve yazılımlar yardımı ile yapılabileceği ve bunların istasyon için kullanımı.
7. Bölüm – Modem ve Ses Arayüzleri
Sayısal haberleşme yapabilmek amacıyla kullanılabilecek modemler ve bilgisayar-telsiz ses uyumlandırma cihazları.
9. Bölüm – Antenler ve Anten Kulesi
Amatör uydu çalışmaları için kullanılabilecek farklı yapıda ve polarizasyon özelliklerine sahip antenler ve bu antenlerin anten kulelerine montajı, bölüm kapsamında anten birleştirme ve güç bölme amacıyla kullanılan birleştirici/bölücü elemanlar.
10. Bölüm – Örnek Bir Amatör Uydu İzleme İstasyonu Kurulumu ve Bağlantılar
Önceki bölümlerde anlatılan tüm bileşenlerin bir istasyon için nasıl bir araya getirileceği, bağlantılarının nasıl yapılacağı, bu bağlantılar yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiği.
