Amatör Uydu Haberleşmesi – Giriş

Son günlerde, özellikle Uluslararası Uzay İstasyonu (International Space Station- ISS) üzerinde bulunan amatör radyo istasyonunun tekrarlayıcı (repeater) modunda da hizmet vermeye başlaması ile radyo amatörleri arasında ISS’ye olan ilgi daha da artmış durumdadır. Hele hele ISS üzerinden farklı ülkelerle VHF ve UHF frekanslarında direk görüşme yapabilmek için standart bir VHF FM telsizi ve standart VHF/UHF antenlerin yeterli olması, işi herkes tarafından kolayca yapılabilir hale getirdiği için ilgiyi daha da arttırmaktadır.

Çevrimiçi kayıtlardan takip edebildiğim kadarı ile Türkiye’den de pek çok amatör bu ISS Rölesi üzerinden haberleşme yapmaktadır.

Resim-1. Amatör uydu izleme.

En Kolay

Çok basit bir istasyon altyapısı ile (50 dolarlık Çin malı el telsizi ve basit bir anten) ISS üzerinden nasıl haberleşme yapabileceğimizi başka bir yazıda ele almayı düşündüğümü de belirterek, 2019 yılı ortalarında kaleme alarak PDF olarak paylaştığım bir dokümanı burada web ortamına taşıyarak sizinle paylaşmak istedim.

Resim-2. Basit bir amatör uydu uydu izleme sistemi.

Doküman çok geniş ve kapsamlı olduğu için farklı başlıklar altında en ince detaylarına kadar her şeyi anlatmaya çalışacağım. Bu yazının amacı anteninden telsizine kadar, ön yükseltecinden kulesine kadar bütçeniz kapsamında kurgulayabileceğiniz bir “Uzay Haberleşme İstasyonu” için detayları ele alacağım. Şüphesiz ki bu işin sonu yok, ama bu yazının ilgili bölümlerinin ihtiyacı olanlar için başucu kaynağı olabileceğini değerlendirerek kendi deneyimlerimle de bir araya getirdiğim bilgileri bulacaksınız.

Neler Yapabilirim ?

Her radyo amatörü ve haberleşme meraklısının hayallerinden biri de UZAY’a açılmaktır. Radyo Amatörlüğü hobisi içinde buna imkan verecek pek çok eğlenceli alt başlık mevcuttur;

• Uydular üzerinden haberleşmek,
• Uluslararası Uzay İstasyonu ile haberleşmek (astronotlarla konuşmak),
• Ay yüzeyinden sinyal yansıtarak haberleşmek (Earh-Moon-Earth EME),
• Meteorların oluşturduğu iyonlaşmış hüzmelerden sinyal yansıtarak haberleşmek (Meteor-Scatter),
• Güneş sistemine ve galaksiye doğru gönderilmiş uzay araçlarının sinyallerini dinlemek ve çözümlemek (Derin Uzay Ağı),
• Uzay’da Akıllı Varlık Oluşumlarının Araştırılması (Searching For ExtraTerrastrial Intelligence-SETI)

Bu Yazı Dizisinde Neler Öğreneceğim ?

Bu yazı dizisi içerisinde; kablo seçiminden anten özelliklerine, telsiz seçiminden kule yapısına ve hatta topraklamaya varana kadar her şeyi sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Bu nedenle yazı çok ama çok uzun olacak, sadece ilgilendiğiniz bölümlere kolay erişimizini sağlayabilmek amacıyla aşağıya ilgili bölümlere direk ulaşmanızı sağlayacak kısayol linklerini paragraflar halinde o bölümde anlatılan bilgileri özetleyerek ekliyorum.

Bu yazı dizisi kapsamında anlatılacak istasyonun genel mimari yapısı aşağıdaki gibi olacaktır;

Resim-3. Amatör uydu izleme istasyon blok şeması.

Sonraki Bölüm

Yazı Dizisi İndeksi

Yazı dizimizde yer alacak olan başlıklar ve kısaca bu bölümlerde nelerin anlatıldığı aşağıdaki gibidir;

2. Bölüm – Uydular Hakkında Genel Bilgiler (Yörüngeler, uydular, doppler ve uzay haberleşmesi)
Yörüngelerin temel özellikleri ile alçak Dünya yörüngesindeki uydularda karşılaşılan doppler etkisi ve halihazırda kullanabildiğimiz amatör uydular hakkında bilgiler.

3. Bölüm – Amatör Uydu İzleme İstasyonu Konumu ve Bileşenleri
Yazı dizisinde anlatılan ve kurulması hedeflenen yer istasyonu için ihtiyaçlar (gereksinimler).

4. Bölüm – Amatör Telsiz Cihazı Özellikleri
Uydu haberleşmesi için kullanılabilecek amatör telsizlerin genel özellikleri ve kullanılabilecek telsiz cihazları için öneriler.

5. Bölüm – Bilgisayar ve Yazılımlar
Amatör uydu takip yazılımları ve bu yazılımların çalıştırılabileceği temel bilgisayar özellikleri, bilgisayar programlarının amatör uydu izleme ve takip çalışmalarındaki kullanımı.

6. Bölüm – Anten Rotor Kontrol Arabirimi
Yönlü antenlerin kumanda işleminin hangi donanımlar ve yazılımlar yardımı ile yapılabileceği ve bunların istasyon için kullanımı.

7. Bölüm – Modem ve Ses Arayüzleri
Sayısal haberleşme yapabilmek amacıyla kullanılabilecek modemler ve bilgisayar-telsiz ses uyumlandırma cihazları.

8. Bölüm – Güç ve Alıcı Amplifikatörleri
Alıcı antene ulaşan zayıf sinyallerin ön yükseltmesini yaparak iletim hattında (koaksiyel kablo) oluşacak zayıflamaların da etkisini azaltmak amacı ile kullanılan ön yükselteçler (preamplifikatörler) ve uydu çalışmalarında nadiren ihtiyaç duyulan ancak Ay yansıtması ya da meteor çalışmaları gibi yüksek güç gerektirecek çalışmalarda kullanabilecek güç yükselteçleri.

9. Bölüm – Antenler ve Anten Kulesi
Amatör uydu çalışmaları için kullanılabilecek farklı yapıda ve polarizasyon özelliklerine sahip antenler ve bu antenlerin anten kulelerine montajı, bölüm kapsamında anten birleştirme ve güç bölme amacıyla kullanılan birleştirici/bölücü elemanlar.

10. Bölüm – Örnek Bir Amatör Uydu İzleme  İstasyonu Kurulumu ve Bağlantılar
Önceki bölümlerde anlatılan tüm bileşenlerin bir istasyon için nasıl bir araya getirileceği, bağlantılarının nasıl yapılacağı, bu bağlantılar yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiği.