İkinci bölümde yer alan malzeme listesinde yazılı olanların temin edildiğini varsayarak çalışmamıza devam ediyoruz. Bu bölümün sonunda elle tutulur ve gözle görünür bir Mars Üssü’müzün ana çatısı şekillenmiş olacak.
Ana Üs Parçaları
Ana merkezi üssümüz; üst, alt, ve yan duvarlar olmak üzere toplamda 8 parçadan oluşmaktadır.
Resim-1. Üssün yan duvar ölçüsü.
Yan duvarlarda 4 mm. kontrplak kullanıyoruz ve duvarlar düz olduğu için kesimi kolay olacaktır. İç kısımdaki açık boşluğu ise kıl testeresi ile acele etmeden ve kenarları bozmamaya dikkat ederek kesmelisiniz. Mars üssü altıgen olduğu için bu parçadan 6 adet gereklidir.
Resim-2. Bir A4 ebatındaki kontrplak üzerinde 4 kesim parçasının yerleşimi.
4 mm.lik kontaplaktan 5’li paket aldığınızı düşünürsek, her bir plaka bir A4 kağıdı (297 mm x 210 mm) büyüklüğündedir. İlk kontrplak plakadan yukarıdaki ölçülere göre 140 mm x 90 mm’lik 4 adet parça kesin ve ortalarını 50 mm.lik geçiş koridoru için kıl testeresi ile boşaltın. kıl testeresi ile kesim yaparken 1,5 mm2ye yakın bir kısım testere izi olarak harcanacağından buna dikkat edin.
Resim-3. Kalan diğer iki yan duvar kesimi.
İkinci plakadan da 140 mm x 90 mm’lik 2 adet parçayı kesin ve ortalarını 50 mm. çaplı geçiş koridoru için kıl testeresi ile boşaltın. Bu iki plakadan artan kontrplak parçalarını atmayın ve bir kenarda saklayın, daha sonra bunları da kullanacağız.
Bir altıgen şeklin açılı iki kenarını gösteren bir resmi çıktı alırsanız veya birbirine 120 derece açı ile iki çizgi çizerseniz yan duvarların birbirine yapıştırılmasında şablon gibi kolaylık sağlayacaktır.
Bunu önce 3 parçayı birbirine, daha sonra diğer 3 parçayı birbirine ve sonra iki ayrı parçayı birleştirmenizi öneririz. Bu şekilde ölçüleri kontrol etmeniz kolay olacaktır.
Kesimlerimizi tamamlayıp uygun zımpara ile kaba çapaklarını temizliyoruz. Daha sonra ince zımpara ile yüzeylerde pürüz kapmayacak şekilde dairesel bir şekilde acele etmeden zımpara yapıyoruz.
Kalın işli zımparayı düz yüzeylerde kullandığınızda diş izlerini silmek için ince zımpara ile daha fazla zaman kaybedersiniz. O nedenle sabırla ince zımpara kullanın, ağaç talaşının kokusunun keyfini çıkarın.
Zımpara işlemi ne kadar güzel olur ise bunun karşılığını boyamada fark edeceksiniz. bunu hissedersiniz. Zımparalanmış yüzeyi temizledikten sonra yüzeyi elinizle kontrol edin, kadifemsi bir dokunuş hissediyorsanız işlem tamamlanmıştır.
Resim-4. Alt ve üst kısmı oluşturacak altıgen parçanın ölçüleri.
Ana Üs Tavan ve Taban Parçaları
Üst ve alt parçalarımız da 4 mm. kontrplak. Eğer A4 boyutunda kontrplak sipariş verdiyseniz iki parçayı birleştirerek kullanmanız gerekecektir. Altıgen olduğu için kenarların açıları 120 derecedir.
Bir altıgen şeklinin iki kenarını gösteren bir resmi çıktı alırsanız veya bir birine 120 derece açı ile iki çizgi çizerseniz yan duvarların birbirine yapıştırılmasında kolaylık sağlayacaktır.
“Önce bu parçayı çizip, kesik çizgilerle ifade edilen yere yapıştırsak daha kolay olmaz mıydı?” diye düşünebilirsiniz. Doğru, ancak herkesin kağıt şablon çıktı alamayabileceğini öngörerek önce yan duvarlarla altıgen kasayı yapması sonra bunu bir çizim kalıbı gibi kontrplağın üzerine koyarak etrafından kalıp çıkarması ve bu kalıbı da yan duvarların yapımındaki küçük açı farklarını da tolere edeceğiniz düşündük.
Silindirik Yan Ünite Bağlantıları
Klasik üs yapısında silindirik tüpler şeklinde olan 3 adet yan ünitemiz olacak. Düzgün görünmesi açısından aşağıdaki resimde sarı karelerle gösterilen koridorlar ünitelerin birleşme yeridir.
Resim-5. Kesilmiş ve birleştirilmiş altıgen üs duvarları
Kullanıcı tabi ki farklı ve birbirine yakın pencerelere bu üniteleri yerleştirebilir. Bu işlevsel olarak bir fark yaratmayacaktır. Gerçek bir üs yerleşiminde üssün gereksinimleri ön planda tutulur.
Örneğin bu üste orta kısım ana haberleşme istasyonu, elektronik donanım vs. gibi alanları kapsarken yan kollar (silindirik üniteler) ise laboratuvar, bitki yetiştirme ve bio-habitat ile dinlenme alanı olarak üç adettir.
Ana üssün diğer açık koridorları ise gözlem penceresi, hava kilidi giriş-çıkış ve kargo çıkış-giriş kapısı olarak planlanmıştır. Burada önemli olan ana üs ile bağlantılı her ünitenin kontrollü olması ve birinin zarar görmesi durumunda otomatik ve manuel olarak kapatılabilir olması gereklidir.
Resim-6. Yan duvarların birleşim noktaları.
Diğer yapılarda olduğu gibi altıgenin de birleştirilmesinden sonra iç kısımlar sağlamlaştırılmalıdır. Bu kısımlarda boşluk kalmış ise ağa tutkalına bulanmış bir kürdan ile ara destek parçaları yerleştirilip daha sonra üzerine yeniden ağaç tutkalı kullanılarak kapatılabilir.
En son işlem doğal olarak pürüzsüz bir yüzey elde edilene kadar ince zımpara kullanımıdır.
Silindirik Yan Ünitelerin Hazırlanması
Bu üniteler için kullanılacak PVC borular 75 mm ve 50 mm çapındaki borulardır. 75 mm’lik olanlar ana silindirik üniteleri, 50 mm’lik olanlar ise ana üsle bağlantı sağlayacak olan geçiş koridorlarını oluşturacaklar. Boruları aşağıda verilen ölçülerde keserek başlayalım.
Resim-7. 75 ve 50 mm’lik PVC boru kesim ölçüleri.
- 3 Adet 100 mm. x 75 mm.
- 3 Adet 50 mm. x 50 mm.
Silindirik Yan Ünitelerin Farklı Yerleşimi
Silindirik yan üniteler, altıgen ana üniteye 3 yüzden bağlantılıdır. Bağlantılar için geçiş koridoru, kenetleme yüzüğü ve sabitleme yüzüğü kullanılmaktadır. Bu üç parça arka arkaya çoğaltılarak ana üniteye bağlı silindirik tüplerin sayısı artırılabilir.
Resim-8. Değişik şekillerde yan silindirik gövde yerleşimi.
Yukarıdaki resme bakacak olursak; sarı renkli olanlar 75 mm’lik silindirik ünitelerdir. İkinci şekildeki gibi üniteleri çoğaltmak nispeten daha kolaydır. Üçüncü tip üniteler için geçiş koridorlarındaki tüplerinin kesimi zor olabilir.
Ancak makalenin sonunda 3D yazıcı için bu geçiş tüplerinin baskı dosyaları verilmiştir. İstenirse bu baskı parçası ile üçüncü şekildeki gibi de yerleştirilebilir. Mars üssünün standart bir verzalit masa üzerinde üzerine konulması düşünülüyorsa çoğaltma seçenekleri düşünülebilir.
Resim-9. Yan silindirik ünite birleştirme parçaları.
Kontrplak ve 50 mm lik geçiş koridor borusunu sabitleme yüzüğünü 2 adet cıvata ve somun ile yerine ana üs binasına sabitleyin.
Silindirik Ünite Birleştirme Yüzükleri
Altıgen şeklindeki ana üs ünitesi ile yardımcı ünitelerin koridorlarla birleştirilmesi amacıyla kullanılan birleştirme yüzüğüdür. Bu parça ile 75mm. çaplı PVC boru silindirik üniteleri, 50 mm.lik ara geçiş koridoru birbirine kenetlenir.
Resim-10. 75 ve 50 mm lik boruların birleştirme yüzüğü.
3D baskı imkanı olmayanlar; alternatif olarak 4 mm.lik kontrplaktan önce 71.4 mm.lik dairesel bir kapak ve daha sonra kapağın tam ortasına da 50 mm.lik delik kesebilirler.
Kesilen kapağın dış çeperi 75mm.lik PVC borunun içine tam oturacaktır. Bir diğer alternatif ise PVC boru sonlandırma için kullanılan kör tapalarını kullanıp tam ortasından 50 mm’lik boş alan çıkarmak.
Silindirik Ünitelerin Birleştirilmesi
Resim-11. Silindirik ünite ve ölçüleri.
Önce harici olarak silindirik ünitelerin üçünü de tamamlayın ve montajlayın. Yüzük üzerinde iç kısımda bulunan M3 cıvatalar geçiş koridorunu sabitlemek için kullanılmaktadır. 75 mm.lik ana silindirik ünite ise uç kısımlarından vidalanarak kenetlenme yüzüğünü sıkıştırmakta ve gevşemesini önlemektedir.
Ünite Sonlandırma Parçaları
Silindirik ünitelerin sonlarında (uçlarında) sonlandırıcı kapak parçaları bulunmaktadır. 3D yazıcı imkanı olmayanlar 4 mm.lik kontrplaktan 71.4 mm çaplı daireler keserek, kıl testere ile çeşitli kare ve yuvarlak boşluklar açabilirler.
Resim-12. Silindirik ünite sonlandırma parçaları.
Üçüncü bir alternatif ise hırdavatçılarda bu tür PVC borular için kapak şeklinde sonlandırıcı (kör) tapalar da mevcuttur.
Daha kolay gibi görünse de kıl testere ile kesimde dikkatli ve yavaş hareket edilmelidir, içe geçen parça 2 cm uzunlukta olması kafidir. Dış kısmında kalan çıkıntı istenirse kesilebilir ancak kesilmeden de kullanılması çalışma için sorun olmayacaktır.
Resim-13. Haberleşme ünitesi.
Üst Ek Ünite
Önce 50mm. çaplı PVC borundan düz bir şekilde 75 mm. uzunluğunda bir parça kesiyoruz. Daha sonra solda ortada görüldüğü şekilde 51 mm genişliğinde bir parçayı PVC borudan ayırıyoruz ancak ayırdığımız bu parçanın da 39 mm. lik bir bölümünü atmayıp yine bu ünitede kullanıyoruz.
Ünitenin üst kısmını kapatacak olan 46 mm.lik bir daireyi de 3D baskı olarak alıyoruz.
Dilerseniz 4 mm.lik kontraplaktan da düzgünce kesebilirsiniz. İyi bir görünüm elde etmek için borudan boşluk yaptığımız kısmın düz kesilmesi önemli. O nedenle acele etmeyelim. Normalde kıl testeresi ile de sadece alt kısmı çıkarabilirdik ancak kolaylık olması adına düz kesip üste parça koymanız daha az zorlayıcı olacaktır.
Silindirin yanlardaki delikler sadece havalandırma için kullanılacağından çapları kritik değil; üstten ve alttan 1-2 cm içeriden ve 3-6 mm. arasında herhangi bir uçla delinebilir. Bittiğinde sağdaki gibi birleştirerek kullanacağız ama sadece kesin hazırlayın ve bir sonraki adımı bekleyin.
Genel Görünüm
Buraya kadar olan işlemler tamamladığınızda Mars Üssümüz aşağıdaki şekilde görünecektir. Bu bir anlamda üssün kaba inşaatını bitirdiğimizi gösterir. Şu an için, altıgenin 6 kenarlı yapısını birleştirin ancak alt ve üst altıgen parçaları bu ana çatıya yapıştırmayın. Şimdilik geçiş koridorları da hazır beklesin ve sabitlemeyin.
Resim-14. Mars Üssü genel görünüm.
Mars Üssüne İsim Verilmesi
Çalışmayı tamamladığınızda biraz mola verin. Dinlenmeyi ve bir çayı hak ettiniz. Bu arada Mars üssünüze 10 karakterden fazla olmayacak ve herkes tarafından kabul görebilecek şekilde bir de isim belirleyin.
İsmin olabildiğince kısa ve anlaşılır tutulması önemli. İsimden sonra bir tire (-) kullanarak 3 basamaklı bir sayı ekleyin. Örneğin bizim üssümüzün adı “YUVA-219“. Daha sonra bu ismi çalışmaya dahil etmek için sizden isteyeceğiz.
3D Yazıcı STL Dosyaları (İndir)
Yukarıda kullanılan 3D yazıcı baskı dosyaları aşağıdaki linklerde yer almaktadır. Bu dosyaları yazıcınız için uygun dilimleyici yazılımını kullanarak kendi 3D yazıcınızdan veya bu hizmeti sunan bir yerden basabilirsiniz.
- Ana Yapı ile 50mm PVC Boruyu Sabitleme Yüzüğü STL Dosyası. (%5 dolulukla, 30 dakika baskı süresi, 2.13 metre, 6 gram PLA filament harcar.)
- 75mm/50mm Kenetleme Yüzüğü STL Dosyası. (%5 dolulukla, 1 Saat 10 dakika baskı süresi, 4.57 metre, 14 gram PLA filament harcar.)
- PVC_Sonlandirma_Kapağı STL dosyası. (%5 dolulukla, 48 dakika baskı süresi, 3.28 metre, 10 gram PLA filament harcar.)
Bu yazıyı da burada noktalayalım. Anlaşılmayan veya zorlandığınız bir yer varsa yorum kısmına yazın alternatif çözümler üretmeye çalışalım veya alternatif bir çözümünüz varsa siz de onu bizimle paylaşın. Bizimle beraber maketin yapımına başlayanlar da aynı şekilde yorum kısmından bizi bilgilendirirlerse sevinirim.
Yazı Dizisi İndeksi
1. Bölüm – Çocuk Uzay Gücü (1) Genel Tanımlama
2. Bölüm – Çocuk Uzay Gücü (2) Mars Üssü
4. Bölüm – Çocuk Uzay Gücü (3) “İki Dünya, Tek Yürek”
5. Bölüm – Çocuk Uzay Gücü (5) Mars Üssü
6. Bölüm – Çocuk Uzay Gücü (6) Mars Üssü
7. Bölüm – Çocuk Uzay Gücü (7) “Muria, Işık ve Pia”
Ben 2’nci sınıfları okutuyorum, mukavva vs. kullanarak yapsak uygun olur mu?
Filiz Hocam; mukavva kullanarak pekala yapabilirsiniz. Ancak bir kaç aşama sonra elektronik bileşenler de üsse yerleştirilecek. Eğer sınıf olarak bir maket Mars Üssü yapmak isterseniz önerim kontplak yönünde olacaktır. Bu şekilde daha sağlam bir yapı oluşturmanız mümkün. Sınıfın bir köşesinde bir masa üzerinde sınıfın üssü olarak kalabilir. Sınıfta bir tane kontplaktan örnek üs yaparken, çocuklar sizinle beraber evlerinde kullanabilecekleri mukavvadan sabit maketler yapabilirler. Takdir sizin.