Merhabalar. Her zaman okulumuza gidemesek de, öğrencilerimle birlikte elimizden geldiğince Tokmak Mars 77-1 üssümüzde çalışmalarımıza devam ediyoruz. Geçen sürede meydana olan gelişmeleri sizlerle de paylaşmak istedik. İstasyonumuzun zemin betonu dökümü, doğalgaz boru tesisatının döşenmesi ve eski pencerelerin sökülüp yerine yeni PVC pencerelerinin takılması tamamlandı. Duvarların onarım gereken yerleri düzeltildi. Şimdi içerideki molozların dışarıya alınması ve zemin parkelerinin döşenerek duvarlarının boyanması ve çelik giriş kapısının takılması işlemi kaldı.
Çalışmaların olabildiğince çabuk olmasına gayret ediyoruz ancak hem pandeminin getirdiği kısıtlamalar, hem de her geçen gün artan maliyetler haliyle hızlanmamızda bir engel teşkil ediyor. Bir iki hafta içerisinde üssümüzün konuşlanabilir hale geleceğini umut ediyoruz.
İlk uzak üs olmamızdan dolayı Dünyadaki Mars Projesinde alınan bir kararla; üssümüz aynı zamanda ileri lojistik ve dağıtım üssü olarak seçilmişti. Bu gelişmeler yaşanırken bir yandan da üssümüzde kullanılacak donanımlarımız birer birer gelmeye başladı.
Sürpriz Kargo
Öncelikle sizlere güzel bir sürprizden bahsetmek istiyoruz. Okulumuza geçen hafta bir kargo geldi, ancak pandemiden dolayı hemen gidip bakamamıştık. Malzemeleri tasnif etmek için gittiğimizde kargomuzu da teslim alma fırsatımız oldu. Orta büyüklükte özenle hazırlanmış bir kutuydu. Tokmak Mars-77-1 adına geldiği için haliyle heyecanlandık ve hemen açtık.
Resim-1. Bire bir ölçülerde Grizu-263 uydu maketi. (Image Credit: DMP)
Özel kutu içindeki ince siyah süngeri kaldırdığımızda karşımızda şirin mi şirin bir uydu maketi, bir zarf ve bir kartvizit duruyordu. Bu Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Grizu-263 Uzay Takımının önümüzdeki dönemde uzaya göndereceği cep uydusunun profesyonelce hazırlanmış 1:1 ölçekli maketiydi. Ancak bu her ne kadar maket de olsa gerçeği ile aynı detaylara sahipti. Kendi iç eğitimlerimizde hep 1U ebatlarındaki uydulara alıştığımızdan, yapı olarak gerçekten güzel ve ilginç bir tasarım.
Kısaca değinmek gerekirse; Ereğli Demir ve Çelik Fab. T.A.Ş. tarafından finanse edilen Grizu-263A (grizuSAT); Türkiye’de üretilen ilk “pocketqube” projesi olarak öne çıkmaktadır. Sadece 5x5x5 cm. boyutlarında olan küp uydunun üretimi, tamamen Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiştir. Çalışma ve başarılarından dolayı tüm ekibi ve destekçilerini tebrik ediyoruz.
Resim-2. Kartvizitler. (Image Credit: DMP)
Grizu-263 Uzay Takımının geliştirdiği uydunun adının hepimiz için özel bir isimlendirme olduğunu da sizlere hatırlatmak isteriz. Uydunun adı olan Grizu-263; 3 Mart 1992’de Zonguldak Kozlu’daki bir madende meydana gelen grizu patlamasında hayatını kaybeden 263 maden şehidine adanmış bir isimdir.
Uydunun uzaya gitmesi ile birlikte hepsinin ismi artık uzayda yer alacak. Bizler de üs mürettebatı olarak maden şehitlerimizi saygı ve rahmetle anıyoruz. Bu nedenle; hem bir hediye olarak, hem de anlamı nedeniyle uydu modeli her zaman istasyonumuzun baş köşesinde duracak.
Resim-3. Tokmak Mars 77-1 Üssü öğrenci temsilcisi Lara; Grizu-263 Uzay Takımı mektubunu okurken. (Image Credit: DMP)
Kapalı olan zarfı açtığımızda; Grizu-263 Uzay takımı tarafından Tokmak Mars 77-1 uzak üs mürettebatına hitaben kaleme alınmış mektuptaki mesaj içeriği, hepimizi duygulandırdı.
Resim-4. Mektup. (Image Credit: DMP)
Ülkemizde böyle güzel ve bilimsel çalışmalara imza atan ve diğer genç kuşaklara bu işin yapılabilirliği konusunda öncülük eden genç ekibin, onca yoğunluk arasında çalışmalarımızı da takip etmeleri ve bizlere destek olmak adına böyle bir jest yapmaları gerçekten ayrı bir incelik gerçekten.
Resim-5. Teşekkürler Grizu-263 Takımı! (Image Credit: DMP)
Tokmak Mars 77-1 mürettebatı olarak, başta takım lideri Çağla Aytaç DURSUN Bey olmak üzere tüm ekibe teşekkür ve saygılarımızı sunuyoruz. Bu arada bizler de uydu fırlatıldıktan sonra ilk dinleyenlerden biri olmayı ümit ediyoruz ve bu konuya öncelik vereceğimizi bilmenizi isteriz.
Diğer Gelişmeler
Üssümüz için ilk malzemelerimiz de elimize ulaştı demiştik. İstanbul’dan TA1DE çağrı işaretli topluluk gönüllümüz Volkan ŞAMLI Bey’in gönderdiği bilgisayar ve donanımları, Ethernet port çoklayıcılar ve diğer ekipmanlar ile Bursa’dan TA3SA çağrı işaretli Ali KARABAŞ Bey’in gönderdiği bilgisayarlar, hoparlör kolonları, dijital el kamerası, TRIO telsiz alıcısı ve diğer bilgisayar yan ekipmanları kurucularımızdan TA2IRU çağrı işaretli Ruha USLU Bey tarafından üssümüze getirildi.
Resim-6. Tokmak Mars 77-1 ziyaret anısı. (Image Credit: DMP)
Üssümüzün içi inşaat malzemeleri ile dolu olduğundan, tüm malzemeleri toz olmaması için mürettebatımızla birlikte araçtan indirerek doğrudan kilitli bir odaya istifledik. Daha sonra malzemelerin tümünün listesini çıkardık ve Dünyadaki Mars Projesi’nin çevrimiçi envanter listesine ekledik.
İleri lojistik ve dağıtım üssü olarak burada bilgisayarlar burada formatlanacak, malzemelerin temizliği ve bakımı yapılacak daha sonra da dağıtım için hazırlanacak. Tokmak Mars 77-1 üssü olarak geri dönüşüm ve yeniden kullanıma önem veriyoruz. Bu nedenle aktif olarak kullanım dışı olan elektronik malzemeler de mürettebatın pratik eğitiminde kullanılacak. Parça söküm, lehimleme ve lehim söküm pratiği, montaj bileşenlerini tanıma veya kullanılabilir bileşenlerin yeniden kullanılabilir şekilde yedek parça olarak tasniflenmesi vb. gibi.
Resim-7. SWL çalışmalarında kullanacağımız TRIO 9R-59DS telsiz alıcımız. (Image Credit: DMP)
Dayanamayıp SWL çalışmalarında kullanacağımız telsizimizi kısa bir deneme için çalıştırdık. İlk modeli 1968-1969 yıllarında çıkan bu analog cihazın nostaljik düğmelerine dokunmak bile bambaşka bir his veriyor insana. Antenimiz takılı olmadığı için sadece test ettik ancak o cızırtılı sesi duymak bile o kadar güzel ki… İleride kim bilir hangi yerli ve yabancı istasyonların sesi Tokmak Mars 77-1 istasyonumuzun duvarlarında yankılanacak, hepimiz merakla bekliyoruz.
Türkiye’den “The Open Source Global Satellite Network (TinyGS)” Katılım Çalışmamız
The Open Source Global Satellite Network (TinyGS) isimli çalışmaya Türkiye’den katılım ve destek vermek amacıyla Nisan 2021’de ilk adımımızı atmıştık ve kullanılacak donanımın denemeleri Dünyadaki Mars Projesi ekibince yapılmıştı.
Resim-8. Uydu izleme modülümüz. (Image Credit: DMP)
Şu anda harita üzerinde Türkiye’den iki istasyon, tanıtımlarında “Mars on Earth Project” etiketiyle çalışmalara destek veriyor ve biz de Kuşadası Mars 09-1 kardeş üssümüzle ile birlikte aktif olarak bu çalışmaya katılacağız. Tokmak Mars 77-1 üssü olarak istasyonumuzda kullanılacak olan ve kurucularımızdan Barış DİNÇ Bey (OH2UDS-TA7W) tarafından temin edilen ESP32 LORA 433 modül sistemini de teslim aldık. Aktif hale getirdiğimizde Türkiye’nin en genç istasyon takımı olarak otomatik uydu izleme çalışmalarına destek vereceğiz.
Diğer Konular
Sadece uzay ve elektronik alanında değil, her konuda kendimizi geliştirmeye çalışıyoruz. Mürettebatımızın teorik eğitimini aldıkları temel bilimlerdeki çalışmaları; görece basit deneylerle olabildiğince uygulamalı hale getirmek için de planlamalar yapıyoruz.
Resim-9. Okulumuz laboratuvarının bir bölümünde yer alan ışık mikroskopu ve ısıtıcılar. (Image Credit: DMP)
Bu amaçla okulumuzun fen bilgisi öğretmenimiz Selcan AKTAŞ da, kendi alanında laboratuvar, malzemeler ve deneyler konusunda takım mürettebatının bilimsel çalışmalarına destek verecek.
Resim-10. (Image Credit: DMP)
Tüm bu çalışmalar elbette gerekli emniyet ve güvenlik tedbirleri çerçevesinde ve öğretenimizin denetiminde gerçekleştirilecek.
Resim-11. Volkanik cüruf tüfü.
İstasyondaki işlerimizi tamamlayıp, Yalova merkezde dinlenme molası verdiğimiz esnada, tam da Mars ve fen bilimleri konusunda sohbet ederken güzel bir tesadüfle karşılaştık. Ağaçların diplerinde gözenekli, yer yer camsı yapılı volkanik kayaç türü olan “Volkanik Cüruf Tüfü” dökülmüştü.
Daha önce de sayfalarımızda çalışmalarına yer verdiğimiz, gerek HI-SEAS ve gerekse Habitat Marte analog Mars İstasyonları da volkanik oluşumları inceliyordu. HI-SEAS ekibi Hawaii’deki Mauna Loa volkanik arazisinde ve lav tünellerinde, Habitat Marte ise Brezilya’da kendilerine yakın olan bir bölge olan Cabugi’deki sönmüş volkan etrafındaki yapı hakkında araştırmalar yapmıştı.
Volkanik cüruf tüfü bünyesinde demir (Fe), magnezyum (Mg), mangan (Mn), alüminyum (Al), kalsiyum (Ca), sodyum (Na) gibi çok sayıda minerali içeren bu yapı incelemeye değer. Yalova’nın konum olarak jeolojik geçmişe bakıldığında lav, tüf, volkanik kompleks alanların yer alması ve günümüzde de termal kaplıcaların varlığı konuyu daha da ilginç hale getiriyor. Deneylerimizde, Dünyadaki yaşamın da öğrencilerimizce anlaşılması için örnek bulguları da incelemeyi düşünüyoruz. Kısacası şimdiden çalışmalar heyecanlı bir hale gelmeye başladı.
Dünyadaki Yaşamı Anlamak
Mars her ne kadar ilgi alanımız da olsa uzak yerleri daha iyi anlamanın yolunun kendi Dünyamızı tanımak, sevmek ve korumaktan geçtiğinin farkındayız. Bu nedenle konu hakkında da çalışmalarımız olacak.
Resim-12. Karasal ve sucul yaşam döngüsünde kapalı eko-sistemler. (Image Credit: Doğan Erhan ERSOY)
DMP Gönüllülerimizden, biyolog Doğan Erhan ERSOY Bey’in de desteği ile istasyonumuzun bir bölümünde gerek karasal ve gerekse sucul yaşamı incelemek, döngüyü daha iyi anlamak ve gözlem yeteneği kazanmak adına mini kapalı eko sistemler planlıyoruz.
Resim-13. Mors maniplelerimiz. (Image Credit: DMP)
Okulumuzun fen laboratuvarlarında oldukça farklı malzeme bulunmakta. Birlikte hangi malzemelerin kullanılabileceğini incelerken başka güzel bir güzellikle karşılaştık. Mors manipleleri vardı ve üstelik 2 adetti. Ekip olarak önce SWL ile dinleme eğitimi, daha sonra da düşük güçlerde Mors eğitimine öncelik vermeyi planladığımız için bu çok güzel oldu.
İstasyon cihazlarımız aktif hale geldiğinde eğitim için Türk radyo amatörlerine bir çağrımız olacak. Haftanın belirli gün ve saatlerini (örneğin hafta sonu) bu eğitime ayırmayı planlıyoruz. Bu sayede belirlenen saatler arasında yapılacak olan mors (CW) haberleşmesini takip ve çalışması yapmak ilk adımlar için iyi olacağını düşünüyoruz. Muhtemelen ilk anda 40metre bandı ile başlayacağız ve band başlarında (7.035 – 7.040 MHz) bir süre kulak aşinalığı geliştiririz. Binanın yapısal durumu imkan verdiği ve bölgedeki radyo amatörlerinin de desteği ile ileride anten parkımız genişledikçe diğer bandlarda da haberleşme çalışmalarına geçiş yapacağımızı umuyoruz.
Resim-14. Dünyanın en güzel çiçeklerinden, papatyalarımız bize moral veriyor. (Image Credit: DMP)
Tokmak Köyü’nde Bir Mars Üssü Büyüyor
Heyecanımız günden güne artıyor. İç yapı çalışmalarımızı bitirdiğimizde çevre düzenlemesine sıra gelecek. İstasyonumuzun çevresi en güzel çiçeklerle ve Tokmakta yetişen güllerin en kırmızılarıyla bezenecek, kuş kulübelerimizle, yağmur suyu hasadımızla burada var olan ekolojik yaşamı büyük bir sevgiyle büyüteceğiz.
Şimdilik gelişmeler bu kadar, Tokmak Mars 77-1 Üssü mürettebatından sevgilerimizle…
