STARLIFE Amatör Telsiz Çalışmaları
Resim-1. Fatura yok, müşteri hizmetleri yok, kota aşımı yok, şebeke derdi yok sadece cihazını aç ve iletişimde kal. (Image Credit: Cookie Studio)
Ulupınar Gözlemevi’nde amatör telsiz sistemlerinin aktive edilmesi kapsamında, amatör telsiz sınavlarına hazırlık ve malzeme temin çalışmaları da devam etmektedir.
Amatör telsiz sınavlara hazırlık kapsamında öğrenciler tatil nedeniyle farklı illerde olacağından dolayı, MoEP tarafından verilecek ZOOM tabanlı online sunum hazırlıkları tamamlanmıştır. Bu kapsamda;
- Öncelikli olarak online eğitim ile amatör telsiz sınavlarına hazırlık desteği sağlanacak,
- Akabinde istasyonda çalışacaklar başta olmak üzere ekibin amatör telsiz lisanslarının alınması işlemleri tamamlanacak,
- İstasyona özel çağrı işareti alınacak,
- İstasyona özel QSL kartlar bastırılacak,
- İstasyonun özel günlerde ve belirli periyotlarda aktiviteleri planlanacak,
- İstasyona ilk etapta bir VHF masaüstü telsiz sistemi ile APRS sistemi konuşlandırılacaktır.
STARLIFE Afet/Acil Durum Haberleşme Destek Sistemleri
Resim-2. Bazen en gerekli olduğu anda güvendiğiniz şeyler işe yaramayabilir. Bütün yumurtalar aynı sepette durmamalı. (Created: AI)
STARLIFE takımı ile birlikte yürüteceğimiz çalışmalarla Astrofizik Araştırma Merkezi ve Ulupınar Gözlemevi istasyonunun 7/24 dünyanın her yerine ulaşabilir, kesintisiz bir iletişim alt yapısına sahip olması asli hedefimizdir.
Bilindiği üzere Ağustos 2023 ayında bölgede meydana gelen büyük bir yangın felaketinden Ulupınar gözlemevi alınan tedbirler sayesinde kısmi olarak etkilenmiştir.
Amatör telsiz sistemlerinin yanında genişband olarak da afet/acil durum haberleşmesine destek sağlaması maksadıyla, Ulupınar’ın da bu sisteme dahil edilmesi planlanmıştır.
Resim-3. STARLIFE ‘ın dahil olacağı TA-AH-IR NET’in öngörülen ağ yapılanması.
Bu kapsamda Türkiye geneline yaygınlaştırılması için yürütülen çalışma olan TA-AH-IR NET ağına bağlanacaktır.
Sistem, linkler arasında 300 MBps arasında veri hızına ulaşabilmekte, veri sensörleri ve IP tabanlı gözlem kameraları bağlanabilmektedir.
Link sitemleri arasındaki mesafe, hava şartları ve coğrafi arazi durumuna göre değişken olmakla birlikte yaklaşık olarak;
- İdeal Koşullarda: 100-300 Mbps,
- Tipik Koşullarda: 50-100 Mbps,
- Zor Koşullarda: 25-50 Mbps hızlarını desteklemektedir.
Yapılanmada kullanılacak olan TP-Link CPE610 ve TP-Link CPE510 donanımına ait özellikler aşağıda belirtilmiştir.
Söz konusu donanımların imkanlar dahilinde MoEP tarafından sağlanması hedeflenmiştir.
TP-Link CPE-610 Özellikleri
- Tip : Dış mekan
- Anten: 23dBi, yönlü 2×2 MIMO Cassegrain
- Çalışma Frekansı: 5 GHz
- Veri Hızı: 300 Mbps
- Maksimum Çıkış Gücü: 27 dBm (yaklaşık 500 mW)
- Menzil: Yaklaşık 30 km’ye kadar (Noktadan noktaya)
- Wi-Fi Standardı: Wi-Fi 4 (802.11n)
- Güç: Power over Ethernet (PoE)
- Mod: Accesst point, Client
- Bağlantı: Noktadan Noktaya (PtP) ve Noktadan Çok Noktaya (PtMP)
- Su Geçirmezlik: IP65
- Yıldırım Koruması: 6KV
- Elektrostatik Deşarj (ESD) Koruması: 15KV
- IP Yönetimi: Web arayüzü veya CLI aracılığıyla uzaktan yönetim
- Çalışma Sıcaklığı: -40°C ile 70°C
- Nem Aralığı: %10 ile %90
- Boyutlar: 366 x 280 x 207 mm
- Ağırlık: 2.5 kg
TP-Link CPE-510 Özellikleri
- Tip: Dış mekan
- Çalışma Frekansı: 5 GHz
- Veri Hızı: 300 Mbps (5 GHz)
- Güç: 0 ila 26dBm/200mw arasında ayarlanabilir iletim gücü
- Anten: 13dBi (Dahili 13dBi 2×2 çift polarize yönlü MIMO)
- Wi-Fi Standardı: Wi-Fi 4 (802.11n)
- Menzil: 15 km’ye kadar (Noktadan Noktaya)
- Güç: PoE (Power over Ethernet)
- Merkezi Yönetim Sistemi – Pharos Control
- Mod: AP, İstemci, AP Yönlendirici, AP İstemci Yönlendiricisi (WISP)
- Su Geçirmezlik: IP65
- Yıldırım Koruması: 6KV
- Elektrostatik Deşarj (ESD) Koruması: 15KV
- Çalışma Sıcaklığı: -40°C ile 70°C
- Nem Aralığı: %10 ile %90
- Boyutlar: 325 x 180 x 85 mm
- Ağırlık: 1.4 kg
Ağı Dağı bölgesine 3 adet TP-Link CPE-610 ve IP kamera yerleştirme;
- 1 Numaralı TP -Link CPE-610 (PtP: Ağı Dağı – Gelibolu, TA2IRU istasyonu),
- 2 Numaralı TP -Link CPE-610 (PtP: Ağı Dağı – Çanakkale Merkez, TA3ONK istasyonuna),
- 3 Numaralı TP -Link CPE-610 (PtP: Ağı Dağı – Ulupınar),
- 1 Adet IP kamera.
Ulupınar’a 1 adet TP -Link CPE-610 yerleştirme;
- 4 Numaralı TP -Link CPE-610 (PtP Link: Ulupınar – Ağı Dağı),
Ulupınar’a 1 adet TP-Link CPE510 yerleştirme;
- 1 Numaralı TP -Link CPE-510 (PtP Link: Ulupınar – Yerel dağıtım),
Çanakkale/Merkez, Onur Kalfaoğlu (TA3ONK) Lokasyon
Eceabat Lokasyonu
Halihazırda Çanakkale/Merkez ile Eceabat arasında internet paylaşımlı bir link mevcuttur.
Ağı Dağı Lokasyonu
Planlama Aşamasında Olan Nokta (Lapseki/Çardak)
Bir sonraki adımda boğaz ara hattı ve çapraz linkleri desteklemesi adına Lapseki/Çardak mevkiinde de bir istasyonun sisteme alınması konusunda planlama yapılmıştır, bunu bir sonraki adımda Biga bölgesi izleyecektir.
Bozcaada ve Gökçeada Lokasyonu
Bozcaada ve Gökçeada adalar bölgesi olası bir afet/acil durumunda haberleşme konusunda daha ön planda tutulması gereken lokasyonların başında gelmektedir. Ulupınar Gözlemevi ile birlikte genişleyecek sisteme bu bölgenin de eklenmesi planlanmıştır.
Şu an için adalar bölgesinde lokalde veya anakara arasında amatör geniş alan ağı desteği bulunmamaktadır.
Aynı şekilde Yunanistan’ın Semadirek, Limnos ve Midilli adalarında operatörlerin kullandığı Otomatik Paket Raporlama Sistemi (APRS) mevcutken Bozcaada ve Gökçeada APRS de bulunmamaktadır.
Link iletişim mesafesi, planlamada değerlendirmek üzere aşağıdaki şekildedir.
- Bozcaada – Anakara (Çanakkale) arası: 7,7 km
- Bozcaada – Gökçeada arası: 32 km
- Gökçeada – Anakara (Çanakkale) arası: 32 km
- Gökçeada – Anakara (Eceabat – Kabatepe) arası: 27 km
Zaman içerisinde adaların da Çanakkale bölgesindeki TA-AH-IR NET ağ yapısına dahil edilmesi öngörülmüştür. (Adalar bölgesinde faaliyet gösteren amatör telsizciler, sistemi desteklemek için MoEP ile iletişime geçebilirler.)
Afet ve Acil Durumda Telsiz Sistemleri Kullanım
Resim-4. Yarın için bugünden hazırlanıyoruz. (Created: AI)
Acil durum haberleşmesinden bahsederken “2024 yılında akıllı telefon sistemleri en güncel işletim sistemleri ve binlerce mesajlaşma uygulaması sunulurken hala amatör telsiz sistemi kullanmak mantıklı mı?” diye bir soru akla gelebilir. Birkaç cümle ile de olsa yeri gelmişken bu konuya da değinmek iyi olacak.
Unutulmaması gereken husus, tüm bu akıllı veya analog telefonların alt yapısının mevcut telekomünikasyon ağına ve omurgasına bağımlı olmasıdır.
Diğer bir ifadeyle bu ağ çalıştığı sürece sabit telefonlar çalışabilir, mobil telefonlar akıllı olabilir ve/veya hizmet sunabilirler.
Geçmiş dönemde yaşanan acı felaketlerde görüldüğü üzere, kullanıcılar belirli bir süre de olsa kesintilere ve/veya gecikmelere maruz kalabilmektedir.
Bunun sebebi mobil telefon sistemlerinin kullandığı santral yapılarının hizmet verdiği yerleşim yeri nüfusunun tamamına aynı anda anlık hizmet verebilme kapasitesine sahip olmamasından kaynaklıdır ki dünyanın hiç bir yerinde tamamına hizmet verebilen bir santral yapısı yoktur.
Planlamalar genelde aynı anda kullanabilecek hat sayısı ile belli bir miktar da ek yük olarak planlanmıştır.
Turizm gibi geçici yoğunluklarda ise bu yük mobil istasyonlar ile desteklenmeye çalışılmaktadır. Ne kadar yeterli olduğu kalabalık bir bölgede telefonlardaki iletişim yavaşlamasından kolayca görülebilir.
Örneğin adalar konusundan bahisle devam etmek gerekirse;
- Elektrik ve Temiz Su: Özellikle yaz aylarında turizm nedeniyle insan popülasyonu ciddi anlamda artmakta olup, ulaşım sadece feribotlarla yapılmaktadır. Elektrik gücü ve temiz içme suyu anakaradan adaya denizaltından döşenen hatlarla sağlanmaktadır. (2009 Yılında yaşanan enerji nakil hattındaki bir kopma nedeniyle Gökçeada’ya bir haftaya boyunca güç verilememiştir.)
- Nüfus ve Hat Kapasitesi: Bozcaada’da normal şartlarda 3.000 civarında olan nüfus kış aylarında 1.000 civarına düşerken, yaz aylarında 10.000 civarına çıkabilmektedir. Adada 1.240 abone kapasiteli dijital telefon santrali, 1.352 kapasiteli ADSL santrali mevcuttur (Bknz. 2022 – Bozcaada Turizm Ana Planı).
- Ulaşım: Yıldız, poyraz ve karayel rüzgarı esen havalarda Gökçeada liman çakışı feribotlara zorluk oluşturmakla birlikte, 22-33 knot hızlara ulaşan rüzgarlarda geçmiş dönemlerde 10-20 güne kadar seferlerin aksadığı görülmüştür (Bknz. 2022 – Bozcaada Turizm Ana Planı). Gökçeada’da havaalanı bulunmakta, bunun dışında acil durumlarda hava ambulans veya Sahil Güvenlik Komutanlığı botları destek olmaktadır.
1999 yılında yaşanan büyük Marmara depreminden bu yana pek tabi kurum ve kuruluşlar kendini yenilemiş olsa da aynı anda her yere yetişmek ve imkan sunmak ne yazık ki mümkün değildir.
Günümüzde felaketin boyutuna göre orantılı olmakla birlikte 24-72 saat içinde haberleşme sistemleri aktif hale getirilebilse de, zaten kritik olan zaman da bu süre içinde yer almaktadır.
Amatör telsiz sistemleri bu kapsamda bireysel acil haberleşmenin yanında, talep edildiğinde bir koordinasyon kapsamında resmi kurumları da destekleyici bir haberleşme yapısı sunan gönüllü bir hizmettir.
Yukarıda belirtilen ulaşım, nüfus, haberleşme ve hat kapasitesi konusundaki örnek hususlar doğrultusunda amatör telsiz sistemleri mevcut haberleşme sistemlerinin bir rakibi değil, alternatif seçenek olarak değerlendirilmelidir. Öncelik, sürdürülebilir bir iletişimdir.
Ancak deprem bölgesinde olduğumuzdan ve geçmişte yaşanan ciddi yer sarsıntılarından hareketle alternatif de olsa sistemlerin zaman geçirilmeden bir an önce hazır tutulması ve test edilmesi önem arz etmektedir.
Her amatör amatör telsiz operatörü arkadaşımız hobisini sürdürürken aynı zamanda bir proaktif olarak, bu tür acil ve afet haberleşme sistemleri konusunda kendisini geliştirmeye gayret etmektedir.
Çanakkale bölgesindeki amatör telsiz operatörlerinin de yukarıdaki faaliyetlere desteği sayesinde, bu çalışmaların da hızlı bir şekilde tamamlanması öngörülmektedir.
Görüşmek üzere…
STARLIFE (Ulupınar İstasyonu) Çalışmaları
Yazının 1‘nci bölümü için buraya tıklayınız.
