Giriş
Bilim ve teknoloji, genç zihinlerin keşfetmeye ve hayal etmeye devam ettiği muazzam bir alanı temsil ediyor. Bu alanda, geleceğin liderleri, yaratıcıları ve bilim insanları yetişiyor. Türkiye’yi gururla temsil eden genç ve başarılı öğrenciler ise cesaretleri ve yenilikçi bakış açılarıyla her daim ön plana çıkıyorlar.
Bu heyecan verici röportajımızda, Beamline For Schools (BL4S) yarışmasına katılan ve ülkemizi en iyi şekilde temsil eden Michel-in Motion takımı adına Outreach Bölümü Kaptanı Nehir BÜYÜR ile bir röportaj gerçekleştirdik. Yenilikçi çalışmaları ve başarılarıyla dikkat çeken Michel-in Motion takımı, genç bilim insanları olarak şimdiden kariyerlerine ışık tutuyorlar.
Merhaba Nehir, öncelikle zaman ayırıp bizimle bu röportajı gerçekleştirdiğin için teşekkür ederiz.
Merhabalar.
Bu başarı hikayesini bizimle paylaşmak ister misin? Takım isminden başlayalım. “Michel-in Motion” tam olarak nedir, bu ismi seçmenizin özel bir nedeni var mıdır?
Biz Türkiye’nin Aydın ve İstanbul olmak üzere iki farklı şehrinden birer bilim tutkunu 8 liseli gencin bir araya gelerek oluşturduğu bağımsız bir Beamline For Schools (BL4S) yarışma takımıyız.
Biz Michel-in Motion olarak, sadece bir takım değil, aynı zamanda geleceğin bilim insanlarının tohumlarını ekme amacı güden bir aileyiz. Yaratıcılığımızı kullanarak bilimi topluma taşımayı, gençler arasında öğrenme ve keşfetme platformları oluşturmayı ve en önemlisi, bilim tutkusunu desteklemeyi hedefliyoruz.
Bizim için bilim sadece bir laboratuvarın sınırları içinde değil, herkesin hayatında erişilebilir olmalıdır. Akranlarımızı bilimle buluşturarak, onları bilim dünyasının gizemli koridorlarına davet ediyoruz.
Bu yarışma bize, sadece bilim dünyasına katkı sağlama fırsatı sunmakla kalmıyor, aynı zamanda toplumumuza ilham verme misyonunu da güdüyoruz. Buna en güzel örnek dokunduğumuz küçük arkadaşlarımız. Temelden başlayan bilim eğitiminin ilgi çekici anlatımı ile geleceğin bilim insanlarının temelini oluşturacağını hep birlikte görmüş olduk. İlham verirken en çok da onlardan ilham alıyoruz!
Bizim için, bilim sadece ders kitaplarında yer alan bir kavram değil, herkesin kolayca keşfedebileceği bir dünya olmalıdır. Bu nedenle, stabil internet erişiminin bile sorunlu olduğu, deprem geçirmiş yerlere ulaşmaya çalıştık. Seminerler düzenleyerek, kitaplar göndererek, bu çocuklara bilimin kapılarını aralama fırsatı sunduk.
Okuldaki öğretmenlerle iletişim kurarak, onların ihtiyaçlarını anlamaya özen gösteriyoruz. Ödül olarak kazandığımız teleskopu göndermenin yanında da laboratuvar eksikliklerini aşarak, öğrencilerin bilimsel meraklarını doyasıya tatmin edebilecekleri bir ortam oluşturmayı amaçlıyoruz.
İletişim kanalları aracılığıyla, yardım etmek isteyen gönüllülerle bir araya gelerek okullara destek olmayı sürdürüyoruz. Bu yolculuk, belki de geleceğin bilim kahramanlarını yetiştirmek için attığımız temel adımlardan oluşuyor.
Bu yolda ilerledikçe, her adımın geleceğe olan bağlılığımızı ve tutkumuzu kanıtladığını hissediyoruz. Onlara, hayallerini gerçekleştirebilecekleri bir dünya sunmak istiyoruz. Çünkü inanıyoruz ki bilimin sınırları olmamalı, her çocuğun hayallerine erişebilmesi gerekiyor.
İsmimizin, üzerinde çalıştığımız projemizin içeriğini ve takımımızın karakterini yansıtacak özellikte olmasını istedik. “Michel” kelimesi sunduğumuz deney önerisinin de ana odağı olan “Michel” elektronlarından gelmekte. “Motion” ise; deneydeki “Michel elektronlarının” hareketini, genç ve dinamik takım olduğumuzu vurgulayan küçük ve hoş bir kelime oyununun ürünü olarak ortaya çıktı.

Resim-Michel-in Motion Takımı. (Image Credit: MoEP)
Michel-in Motion’u oluşturan gücü yakından tanımak ve farklı illerden nasıl ortak bir projede yer aldığınızı bilmek İsteriz.
Ekimizin daha önce de belirttiğim gibi farklı illerde ikamet eden arkadaşlarımızdan oluşmakta. Bu bir zorluk olsa da pandemi esnasında yoğun olarak kullanılan online sistemleri kullanarak ilk görüşmelerimizi gerçekleştirdik, takım yapısı ve hiyerarşisi tamamlandı, ardından da görevler dağıtıldı. Müsaadenizle ekip üyelerimizi tanıtayım.
- Safiye Kamile EKER
Takım kaptanımız. Aydın Bil Koleji – Fen ve Teknoloji Lisesi öğrencisi olup, Aydın ilinden aramızda katılmaktadır. Proje için ekibimizin kuruluş aşamasında kilit bir rol üstlenmiş ve belgelerin düzenlenmesinde titizlikle çalışmış, fizik alanında yapılan araştırmalarda yüksek bir özveriyle yer alarak projemize katkıda bulunmuştur. Üniversite de fizik okuyup, bilime olan tutkulu merakını fizik ile birleştirip çalışmalar sunmak istemektedir.
- Nehir BÜYÜR
Outreach kaptanı bendeniz. Özel Kartal Bahçeşehir Koleji Anadolu Lisesi öğrenciyim ve İstanbul ilinden takıma katılıyorum. Köy okuluyla iletişime geçilmesinde ve Outreach yazısının yazılmasında görev aldım, çocuklara dağıtılan kitabı hazırladım ve resimlendirdim, ileride kendi girimimi kurmak istiyorum.
- Binnaz KARAMAN
Takım üyemiz. Aydın Bil Koleji Anadolu Lisesi öğrencisi olup, Aydın ilinden aramızda katılmaktadır. Projenin fizik ile ilgili araştırmalarında rol almıştır. Üniversite de uzay ve havacılık mühendisliği okumak, astronomi ve astrofizik alanında çalışmalarda bulunmak istemektedir.
- Zeynep Dilara YERLİKAYA
Takım üyemiz. Aydın Nazilli Fen Lisesi öğrencisi olup, Aydın ilinden katılmaktadır. Projenin fizik kısmında görevli olup ilgili araştırmaların yapılması ve dokümanların hazırlanması sürecinde önemli rol üstlenmiştir. Üniversitede uzay ve havacılık mühendisliği okuyarak en büyük tutkusu olan uzay ve roketler alanında tüm insanlık adına etkili çalışmalar yapmak istemektedir.
- Ahsen Zehra YERLİKAYA
Takım üyemiz. Aydın Nazilli Fen Lisesi 11. sınıf öğrencisi olup, Aydın ilinden aramıza katılmaktadır. Takımda; özellikle fizik boyutunun AR-GE kısmında, sosyal sorumluluk için gerekli tasarım ve düzenlemelerde ve de başından sonuna kadar proposal tanıtım videosunun hazırlanmasında görev almıştır. Üniversite ve sonraki hayatını da mühendislik, fizik ve uzay sanayisi yönünde şekillendirmeyi hedeflemektedir.
- Seraz AYAZ
Projenin fizik kısmında görev almıştır. Aydın Fen Lisesi öğrencisidir. Projenin fizik ile ilgili araştırmalarında ve çocuklara verdiğimiz seminerimizde rol almıştır. Üniversite de fizik okuyup fizik alanında çalışmalar vermek istiyor.
- Muhammed Hüseyin KAYA
Projenin sosyal sorumluluk ve araştırma kısımlarında görev almıştır. Aydın Fen Lisesi öğrencisi olup, Aydın ilinden aramıza katılmaktadır. Meraklılığı ve çok çeşitli sorular sormasıyla takıma katkı sunmaya çalışmıştır. Elektrik-elektronik konuları üzerine ilerleyip, bilim ve projelendirmeyi birleştirerek akademik girişimci olmak istemektedir.
- Kuzey KANTARCIOĞLU
Robert Koleji öğrencisidir. Bilgisayar simülasyonu ve fizik araştırması üzerine çalışmış, İngilizce içerikli yazıların oluşturulması ve düzeltilmesinde görev almıştır. Üniversitede bilgisayar mühendisliği ve linguistik okumak, yapay zeka üzerine çalışmak istiyor.
Hocalarımız önderliğinde gerçekleştirdiğimiz ekip başarımızla gurur duyuyor.
BL4S yarışmasına katılmadan önce, ekibiniz neler yaptı ve nasıl hazırlandınız?
Ekibimiz, BL4S yarışması için yaklaşık 6 ay yoğun bir hazırlık süreci geçirdi. Öncelikle, alanlarında uzman olan rehberlerimizin yardımıyla proje konularımızı ele aldık ve hedeflerimizi belirledik.
Ekip olarak zaten hepimiz tutkulu ve meraklı öğrencilerdik, bu yüzden European Organization for Nuclear Research (CERN) deneyleri üzerine odaklanan bir projeyi hayata geçirmeye karar verdik.
Peki, bize biraz yarışmanın kendisinden bahseder misiniz? Oluşturduğunuz bir deney önerisinden söz ettiniz. Bu deney tam olarak neye yönelikti?
Beamline For Schools (BL4S) her yıl Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (European Organization for Nuclear Research, Fransızca adıyla Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire (CERN) tarafından düzenlenen ve tüm dünyadan liselilerin katılımına açık olan bir yarışmadır.
Mühendislik, fizik ve teknoloji alanlarına ilgi duyan her düzeyden liseli gençler oluşturacakları takımla beraber başvuru yapabilmektedirler.
Katılan takımlardan beklenen görev; CERN veya DESY bünyesinde bulunan ve bir bölümü onlara ayrılan parçacık hızlandırıcı üzerinde gerçekleştirilmek üzere tasarlanan bir deney önerisi geliştirmek.
European Organization for Nuclear Research (CERN) ve Deutsches Elektronen-Synchrotron (DESY) dünyanın önde gelen parçacık hızlandırıcı laboratuvarlarıdır.
CERN, İsviçre’nin Cenevre şehrinde yer alırken, DESY ise Almanya’nın Hamburg kentindedir. Bu prestijli laboratuvarlar, parçacık fiziği ve temel fizik araştırmalarında öncü rol oynarlar.
Bunun yanı sıra takımlar, tasarlanan deney düzeneğini açıklayan bir video veya “bilimi herkese ulaştırmak” amacı altında geliştirilebilecek bir sosyal sorumluluk projesi ile de yarışmaya katılabilirler.
Michel-in Motion ekini olarak deney önerimizde; iki çeşit nötrinonun varlığını müon bozunumunda yayılan elektronun (Michel elektron) özelliklerini gözlemleyip, dolaylı olarak tespit etmeye yönelik bir çalışmayı ele aldık.
“Michel elektron” parçacık fiziği ve nükleer fizikte önemli bir kavramdır. Bu terim, elektronların parçacık hızlandırıcılarda yol aldıkları mesafeyi ifade eder.
Yukarıda bahsettiğim Michel elektronları, yüklü parçacıkların parçacık dedektörlerinde bıraktığı izlerin analiz edilmesiyle elde edilen önemli bilgilerden biridir. Parçacık hızlandırıcılarda yüksek enerjili çarpışmalar sonucu oluşan parçacıklar, dedektörlerde hareket ederken çevreleriyle etkileşime girerler ve bu etkileşimler sonucu izler bırakırlar.
Özellikle parçacık fiziğinde, Michel elektronları, özel bir tip izdir ve pozitif yüklü müonların veya pozitif yüklü tau leptonlarının negatif yüklü elektronlara dönüşürken yaydıkları radyasyonla ortaya çıkar.
Michel elektronlarının analizi, parçacık bozunum süreçlerini ve parçacık etkileşimlerini anlamak için kullanılan önemli bir araçtır. Bu tür analizler, temel parçacık yapısını, zayıf etkileşimleri ve bazı fiziksel süreçlerin özelliklerini anlamada bilim insanlarına yol gösterir. Dolayısıyla, Michel elektronları, parçacık fiziğindeki araştırmaların önemli bir parçasıdır.
Ayrıca bu deney düzeneğine ek olarak yarışmanın bir alt dalı olan “Stars Shine for Everyone” kapsamında gerçekleştirdiğimiz bir sosyal sorumluluk projemiz de bulunmakta.
Bildiğimiz üzere ödülünüzü de bu proje üzerinden kazandınız. Bize bu doğrultuda yaptıklarınızdan söz eder misiniz?
Evet, sosyal sorumluluk tarafında işe ilk olarak atomları ve onların doğasını basit bir şekilde anlatan çocuklara yönelik bir kitap yazmakla başladık. Kitabı yazarken yaş seviyesine uygun karmaşıklıkta kelimeler seçmeye ve renkli bir tasarımla ilgilerini çekmeye çalıştık.
Çocukların ilgisini çekecek ve öğrenme meraklarını körükleyecek şekilde resimlendirdiğimiz kitabımızdan tam 100 adet bastırdık. Bu kitap maliyetini kendi aramızda bir bölüşme ile karşıladık. Fakat daha büyük çaplı ve içeriği zenginleştirilmiş bir şekilde ulaşmak için sponsorlara ihtiyacımız bulunmakta.
“100 Kitap 100 Çocuk” ve “Bilim Herkes İçin Erişilebilir Olmalıdır” düşünceleriyle bastırdığımız kitapları deprem bölgesinde bulunan Adana’da bir köy okulunda öğrenimlerini sürdüren 100 çocuğa ulaştırdık. Kargo ile bu kitaplarımızı ulaşmasını sağladık. Daha verimli bir kitap kullanımı için online bir görüşmede eğitimler verdik.
Tüm bunların yanı sıra çocukların akıllarına takılan soruları ve merak ettikleri her şeyi sorabilmeleri adına birlikte bilimsel bir online seminer gerçekleştirdik.
Hem yaşıtlarımıza ilham, hem de geleceğe umut olma amacıyla çıktığımız bu yolun sonunda “2023 BL4S Outreach Proposal Award”ı kazanmaya layık görüldük.
63 ülke, 379 proje ve 3.000’e yakın öğrenci arasından alanımızda birinci olarak ülkemizi uluslararası alanda temsil etme fırsatı bulduk. Jüri üyelerinden olumlu geri dönüşler aldık. Ayrıca, BL4S yarışmasında yurt dışından katılan diğer genç bilim insanlarıyla da fikir alışverişinde bulunma fırsatı yakaladık. Bu deneyim, bilime olan tutkumuzu ve inancımızı daha da pekiştirdi.
Peki, tüm bu süreç sonucunda çalışmalarınız devam ediyor mu? Ediyorsa süreci nasıl ilerletiyorsunuz? Destek konusunda zorlandığını hususlar var mı?
Ödül olarak bir teleskop kazanmıştık, bu teleskopumuzu Adana’daki bir köy okuluna bağışlamayı planlıyoruz.
Ayrıca çocukların ihtiyaçlarını daha iyi anlamak ve onlara olabilecek en doğru şekilde yardımcı olabilmek adına köy okulundaki öğretmenlerle online görüşmeler gerçekleştirdik.
Öğretmenlerimizle yaptığımız bu görüşmeler sonunda yaptığımız plana göre; teleskobun yanı sıra çeşitli bilim setleri, laboratuvar malzemeleri, güncel bilim kaynakları gibi çocukların hem öğrenim süreçlerini destekleyici hem de onların bilime yönelik ilgi ve meraklarını canlı tutup onları heveslendirecek materyalleri çocuklara ulaştırmayı düşünüyoruz.
Ayrıca stabil internet erişimi olmayan bir okula, öğrencilerin diledikleri gibi araştırma yapma ve rahatlıkla bilimsel güncel kaynaklara ulaşma imkanına sahip olmaları adına stabil bir internet erişimi sağlamayı istiyoruz. Bu hususta gelebilecek tüm yardımlara açığız.
Michel-in Motion olarak okuyucularımıza aktarmak İstediğiniz başka bir husus var mı?
“Bilim Herkes için Erişilebilir Olmalıdır!”
Bizim yaptıklarımız bilimi geleceğimizin teminatı olan çocuklara ulaştırmak ve onların içlerinde yanan o merak ateşinin körüklenmesine katkı sağlamak yolunda küçük bir adımdı sadece.
Yaşadığımız heyecanlı ve bizleri daha güçlü çalışmalara heveslendiren bu süreçte bir takım olarak çalışmayı, gerekli adımlar atıldığı takdirde hiçbir engelin aşılmaz olmadığını, değişimin uğrunda gerçekten emek verildiği takdirde gelebileceğini öğrendik.
Bu noktada tek isteğimiz; yaşıtlarımıza ilham olmak ve bu ülkenin gençliğinin önleri açıldığı takdirde neleri başarabileceğini göstermek.
Buradan bir kez daha bizlere inanan ve desteklerini esirgemeyen başta ailelerimiz, öğretmenlerimiz ve destekçilerimize teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Güzel ve gurur verici bir çalışmaya imza attığımızı düşünüyoruz. Dolayısıyla bu genç yaşta elde ettiğiniz başarının ardından bir destek beklentisi doğuyor. Çünkü sorumluluklarımız arttığı gibi hedeflerimiz de büyüyor. Bizler bu ülkenin geleceğiz, ülkemizi en iyi şekilde temsil etmek için elimizdeki kısıtlı imkanları kullanmaya çalışıyoruz.
Sosyal medyadaki ilk destek mesajımızdan sonra, doğrudan bizimle iletişime geçen desteğini açıklayan ve kapılarını ardına kadar bizlere açıp bünyesine davet eden Mars on Earth Project (MoEP)’ de ayrıca teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Başarı Belgelerimiz
Michel-in Motion Sosyal Medya Adresleri
Gençlerimizle gurur duyuyorum. Bugün bilim adına verdiğiniz emeklerin gelecekte sizi çok daha iyi yerlere taşıyacağına inanıyor, çalışmalarınızda başarılar diliyorum.
Tecrübelerimiz ve yaşantılarımızla gençlere örnek olmamız gerektiği şu zamanda, asıl bizlerin bu işi yerine getirmemiz gerekirken getirememizle hicap duyarken, bir taraftan da gençlerin bu işi yapmasıyla gurur duydum. Kendim de bir fizikçi olarak gençlerin fiziğe ve bilime karşı bu kadar alakalı olduğu görmek, böyle çalışmalar yaptığına, takım oluşturmalarına ve başarılarına şahit olmak ayrıca beni mutlu etti. Hatta bu başarılar ile yetinmeyip ihtiyacı olan diğer yaşıtlarına da ulaşmaya çalışmalarının olgun bir davranış örneği olduğunu düşünüyor, kendilerine canı gönülden tebrik ediyorum. Gençler, gençler, gençler! İyi ki varsınız diyorum. Emeklerinize sağlık.
Sizinle gurur duyuyorum gençler ! Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.
Gerçekleştirdiğiniz röportajı bir solukta okudum. Genç yaşta vizyon sahibi olan, limit tanımayan ve bilim için bir araya gelen harika bir takım olmuşsunuz. Bilimsel çalışma ve projenizin yanında, sosyal sorumluluk bilinci ile ürettikleriniz geleceğe dair umut veriyor. Başarılarınızın devamını dilerim ve asla pes etmeden yeni projeler üretmeniz dileğiyle.
Yarışmada elde edilen başarı sadece siz değerli katılımcılar ve kariyerleriniz için parlak bir öykü değil, aynı zamanda bilimi topluma taşımak ve sizler dahil geleceğin bilim insanlarını yetiştirmek için oldukça önemli bir adım. Başarınızı gönülden tebrik eder, devamını dilerim.