Röportaj çalışmalarımıza bu kez 1980 yılında kurulan Alfred Wegener Enstitüsü, Helmholtz Kutup ve Deniz Araştırmaları Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren Neumayer İstasyonu-III’ü ekledik.
Resim-1. Kutup istasyonlarının ilk kuruluş aşamalarından bir kesit. (Image Credit: AWI)
Enstitü; kuzey ve güneyde çeşitli araştırma istasyonlarına sahip olsa da, amatör telsiz çalışmaları ile de tanınan Neumayer-III, amatör telsizciler için farklı bir yere sahip. “DP0GVN” çağrı işaretiyle bilinen istasyon 1982’den bu yana aktiftir.
Resim-2. Kutup istasyonlarının ilk kuruluş aşamalarından bir kesit daha. (Image Credit: AWI)
Bir buz rafı üzerinde bulunan Neumayer İstasyonu-III, aynı zamanda yapı olarak da oldukça fütüristik görünüme sahip bir araştırma istasyonu.
Resim-3. Neumayer-III’ün kuruluş aşaması, ana binanın ortaya çıkışı. (Image Credit: AWI)
Meteorolojik şartlar ön planda tutulduğundan, büyüyen kar örtüsüne göre ayarlamak için kullanılan 16 hidrolik direk üzerinde duran tesis, adeta devasa bir makine. Neumayer İstasyonu-III, kar eritme sistemine, çıkarma gemileri gibi açılır kapanır bir rampaya ve alt depo alanlarına sahip olup yaklaşık 40 kişi kapasitelidir.
NEUMAYER-III TEMEL ÖZELLİKLER
- Ağırlık: Yaklaşık 2.300 ton,
- Platformun Boyutları: 68 x 24 metre,
- Kapalı Alan: Dört kat üzerinde 4.890 m2,
- Isıtmalı Alanlar: 3 kat üzerinde 2.118 m2,
- Konteynerler: ca. 100,
- Konaklama: 15 Oda, 40 yatak,
- Laboratuvarlar ve ofisler: 12 Oda,
- Güç kaynağı : 3 Dizel jeneratör (450 kW) / 1 rüzgar türbini (30 kW).
Kullanılan malzemeler:
- Toplam çelik miktarı: 1.400 t,
- Vida sayısı: 16.000 (13 t),
- Taşıyıcı çelik elemanlar: 1.170 t | Çelik konstrüksiyon 128.000 ayrı parçadan oluşmaktadır,
- Kaplama: 573 Eleman,
- Pencereler: 55,
- Elektrik kabloları: 42.000 m,
- Havalandırma kanalları: 1.200 m,
- Isıtma boruları: 1.500 m,
- Hidrolik borular: 800 m,
- Su / atık su boruları: 1.300 m.
Bu ön bilgiden sonra, şimdi vakit kaybetmeden ve okuyucularımızdan gelen bazı soruların da dahil edildiği merak edilenler kısmına başlıyoruz. Kolaylık olması açısından soruları gruplandırdık.
Amatör Radyo Faaliyetleri ve İletişim
Resim-4. Neumayer-III Amatör telsiz istasyonunun bir bölümü. (Image Credit: DP0GVN)
Soru: Neumayer-III Araştırma İstasyonunda bulunan amatör radyo donanımları en çok merak edilen konuların başında geliyor. Öncelikle bilimsel bir araştırma tesisinde bir amatör radyo istasyonunun var olma nedenlerini açıklayabilir misiniz?
Cevap: İletişim ekipmanlarımızın bir parçası olarak; istasyonda bir HF telsize sahibiz. Bu ekipmanın asıl amacı, yakındaki Antarktika istasyonları ile iletişim kurmaktır. Aslında; bu sistemi bir amatör telsizci olarak, boş zamanlarınızda amatör telsiz faaliyeti için kullanabilirsiniz.
Resim-5. Neumayer-III Amatör telsiz istasyonu DP0VN’nin kullandığı QSL kart örnekleri. (Image Credit:DP0VN)
Soru: Amatör istasyonda ne tür amatör telsiz cihazları kullanılmaktadır? Bu cihazlarla birlikte hangi antenler kullanılıyor? Aşırı soğuk iklim, kar ve buz antenlerinizin performansını nasıl etkiler?
Cevap: Cihazlar;
Normalde hızla uçup gittiği için buzla ilgili bir problem yaşamıyoruz.
Soru: Coğrafyanıza ve konumunuza göre Es’hail 2/QO-100 uydusunun 5-10 derece görüş açısıyla kapsama alanı içindesiniz. Bu uydu ile yapılan çalışmalardan bahseder misiniz?
Cevap: QO-100 istasyonunun ana kullanımı okullarla ilişkilidir. Öğrenciler ders sırasında sorularını hazırlayabilir ve QO-100 üzerinden sorabilirler.
Soru: Antarktika’daki istasyonunuzda hangi bantlarda iletişim kuruyorsunuz? Amatör telsizcilik faaliyetlerinde SSB mi, dijital modlar mı sizin için daha avantajlı?
Cevap: Kış mevsiminde başlıca amatör telsiz faaliyetlerim, kısa dalgada dijital modlar ve QO-100 üzerinden SSB idi.
Resim-6. Neumayer-III amatör telsiz istasyonu görünüm. (Image Credit: helmholtz.de, Marcus Heger, DL1MH)
Soru: Hava kimyası laboratuvarı SpuSo’daki “Weak Signal Propagation Reporter Network-WSPR” çalışmasını ve amacını paylaşır mısınız?
Cevap: WSPR beacon, Münih Teknik Üniversitesi (TUM) ve Hochschule Bremen Şehri Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (HSB) tarafından Alfred Wegener Enstitüsü, Helmholtz Kutup ve Deniz Araştırmaları Merkezi (AWI) ve Alman Amatör Radyo Kulübü (DARC) ile işbirliği içinde gerçekleştirilen uzun vadeli bir projedir.
Projenin, radyo dalga yayılımı hakkında uzun vadeli veriler elde etmek için birkaç yıl sürmesi amaçlanıyor. WSPR vericisi istasyona, alıcısı ise atmosfer kimyası için gözlemevine aralarında 1,5 km mesafe olacak şekilde yerleştirilmiştir.
Soru: Antarktika bölgesindeki uydu telefonu ile iletişimde hiç sorun yaşanıyor mu?
Cevap: Ana iletişimimiz durağan bir uydu bağlantısı üzerinden çalışıyor; ayrıca yedek iletişim olarak uydu telefonlarını sorunsuz kullanıyoruz.
Soru: İnternet hizmetinden hangi sistem ile yararlanabilirsiniz? Dar bant ve hız kullanımı işinizi nasıl etkiler? Ailelerinizle nasıl iletişim kuruyorsunuz?
Cevap: İnternet ve telefon iletişimi için, sabit bir uydu üzerinden bir bağlantı kullanıyoruz. Bağlantı, bilim verilerinin aktarılması ve ayrıca ailelerimizle iletişim kurmak için kullanılır.
Soru: Tesisin kendi intranet sistemi var mı?
Cevap: Evet, bilimsel verileri depolamak ve işlemek için bazı sunucuları da içeren yerel bir ağ çalıştırıyoruz.
Soru: Antarktika’da 4G ve 5G cep telefonu ağları ve yerel radyolar var mı?
Cevap: İstasyonda cep telefonu ağımız bulunmuyor.
Soru: İstasyonunuzun amatör telsiz çağrı işareti nedir ve şu ana kadar iletişim kurmayı başardığınız en uzak ve heyecan verici yerler neresidir?
Resim-7. 28 Mayıs 2022’de İstanbul’da gerçekleştirilen ilk TC100QO etkinliği ve Türk radyo amatörleri. (Image Credit: MoEP)
Cevap: İstasyonun çağrı işareti DP0GVN’dir. Bizler için heyecan verici bir bağlantı olarak; Nisan ayında Svalbard’a yapılan DXpedition söylenebilir. Onlarla QO-100 aracılığıyla yapılan en uzak kuzey-güney QSO gerçekleştirildi. Türkiye’de bir günlüğüne QO-100 çalışmasına izin verildiğinde, TC100QO ile yapılan görüşmeden (QSO) de memnun kaldık.
Soru: Uluslararası Uzay İstasyonunda (UUİ) amatör radyo sistemlerini kullanabilir misiniz? UUİ veya diğer amatör radyo uyduları ile iletişim kurmayı denediniz mi?
Cevap: Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ), amatör radyo iletişimi ile donatılmıştır, ancak UUİ ile herhangi bir QSO denemedim.
Bilimsel Konular
Soru: Araştırma istasyonlarının çoğu neden kıtanın kıyı şeridine yakın konumlanmaktadır?
Cevap: Antarktika istasyonlarının ilginç tarafı; diğer istasyonların kapsamadığı alanları kapsamasıdır. Bu yüzden güney kutbunda 10 araştırma istasyonuna sahip olmanın bir anlamı yok. Ek olarak, kıyı şeridindeki ikmal, gemiler ile kolayca halledilebilir.
Soru: Sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanmaktasınız? Sağlık tesisinizi ve tele-medikal özelliklerini tanıtır mısınız?
Cevap: İstasyonda ameliyathane ve doktor muayenehanesini içeren beş nakliye konteyneri büyüklüğünde bir hastane bulunmaktadır. Yıl boyunca ek olarak, Almanya’dan tele-medikal yoluyla destek alabiliyoruz.
Resim-8. Hidrolik taşıyıcı ayakların altının karla beslenmesi (Image Credit: AWI)
Soru: Araştırma merkezindeki personel ne kadar süreyle değişiyor? Üs görevlileri için UUİ astronot değişimi gibi bir döngü var mı?
Cevap: Bu, işinize ve pozisyonunuza bağlıdır. Yaz mevsiminde (Kasımdan Şubat ayına kadar) bilim insanları normalde projeleri için istasyonda birkaç hafta geçirirler. Kışlayan ekip, istasyonu canlı tutmak ve uzun süreli gözlemevlerine göz atmak için burada istasyonda 13 ila 14 ay geçirir.
Soru: Antarktika’da yaşamanın ve görevlerinizin en karmaşık yönü nedir?
Cevap: Çoğunlukla düşük sıcaklıklar işleri zorlaştırır; örneğin, dışarıda bakım çalışmaları parçalar buzla kaplıyken veya kalın eldivenlerle küçük vidalar kullanılırken oldukça zordur.
Resim-9. Hidrolik taşıyıcı ayakların kar/buz katmanı ile desteklendikten sonraki durumu (Image Credit : AWI)
Soru: Uygun kıyafetlerle dışarıda ne kadar süre kalabilirsiniz? Dışarı çıkılmayan veya yasak olan özel saatler var mı?
Cevap: Uygun kıyafet ve biraz yiyecek ile tüm gün dışarıda kalmak sorun değil. Sadece güçlü bir fırtına olduğunda dışarı çıkmaktan kaçınmak istersiniz.
Soru: Terk edilmiş araştırma istasyonlarına ne olur?
Cevap: İstasyonun öncülü olan “Neumayer Station-II” gibi terkedilmiş istasyonlar tasfiye edilecektir.
Resim-10. 30kW Rüzgar türbini (Image Credit: AWI / Thomas Steuer)
Soru: Elektrik üretiminizi hangi kaynaklardan sağlıyorsunuz?
Cevap: İstasyon için enerji, dizel jeneratörler ve bir rüzgar türbini tarafından sağlanmaktadır. Çoğu uzak gözlemevi, rüzgar ve güneş enerjisinin bir kombinasyonunu kullanıyor.
Resim-11. Her bir buz çekirdeği, hedeflenen analizler için kullanılan çeşitli parçalara bölünür. (Image Credit: Jan Vincent Kleine)
Soru: Antarktika’nın çevresel koşulları yenilenebilir enerji teknolojilerinin kullanımına uygun mu?
Cevap: Antarktika’da yenilenebilir enerji kullanmak mümkündür, ancak donanımın bu zorlu ortam için uygun olduğunu ve geri dönüş bakımının istasyondaki mühendisler tarafından yapılabileceğini doğrulamanız gerekir.
Resim-12. Meteoroloji istasyonu çalışmalarından bir kesit. (Image Credit: AWI / Thomas Steuer)
Soru: Başlıca bilimsel araştırmalar nelerdir? Araştırma için bu bölgeyi seçmenizin ana kriteri, ekstrem koşulları mı?
Cevap: Neumayer İstasyonu-III’te bulunan ve tüm yıl boyunca çalışan atmosfer kimyası, meteoroloji ve jeofizik için uzun süreli gözlemevleri bulunmaktadır. Bu konumun bence en önemli faydaları medeniyete uzaklığı (örn. atmosferik ölçümler için) ve tüm kıtalardan ölçüm almak istemeniz. İklim çalışmaları buna örnek olarak verilebilir.
Resim-13. Deniz araştırmalarından bir kesit. (Image Credit. AWI)
Soru: Genellikle jeoloji ve iklim üzerine yapılan bilimsel çalışmalardan haberdarız. Astronomi ve uzay gibi farklı disiplinlerde devam eden gözlemsel çalışmalar var mı?
Cevap: Jeoloji ve iklim çalışmalarına ek olarak; her yaz sezonunda pek çok farklı çalışma gerçekleştirilir. Örneğin, “Seals and cryobenthos at the Ekström ice-shelf” adlı bir projede, meslektaşlarımız kızılötesi kameralar ve bir uzaktan kontrol edilebilir araç (ROV) yardımıyla yüzen buz rafı dilinin altına bakmaya çalıştılar.
Soru: Son olarak sizce hangisi daha zor: Afrika’da bir çöl istasyonunda yaşamak mı yoksa kutuplarda yaşamak mı?
Cevap: Her iki lokasyonun da tüm yıl boyunca orada yaşamak için farklı zorlukları olduğunu düşünüyorum.
Soru: İnsan atıkları nasıl değerlendirilir? Kalan katı atıklar nasıl bertaraf ediliyor?
Cevap: Atık ayrıştırılır, sıkıştırılır ve bir nakliye konteynerinde depolanır, böylece bertaraf edilmek üzere geri gönderebiliriz.
Diğer Konular
Soru: Pusulalar Antarktika’da nasıl davranıyor?
Cevap: Genellikle pusula Antarktika’da da çalışıyor. Ancak manyetik ve coğrafi kutup arasındaki farkı hesaba katmalısınız. Bizim alanımız için 14°’lik bir fark var.
Soru: Sebze ve meyvelerin veya diğer gıdaların saklama koşulları nasıldır?
Cevap: Yılda bir kez, yedek parça gıda vb. içeren büyük bir tedarik gelmektedir. Gıdaların uzun süre taze kalması için -25°C’ye kadar farklı depolar mevcuttur.
Resim-14. Alman kutup araştırma gemisi Polarstern. (Image Credit AWI)
Soru: En yakın süpermarketin 3.300 kilometre uzakta olması nasıl bir duygu?
Cevap: Burada süpermarketleri özlemiyorsunuz, çünkü ihtiyacınız olan her şeye sahipsiniz.
Soru: İstasyon çevresine yaklaşan hayvanlar oluyor mu?
Cevap: Kış aylarında istasyonun yakınında hayvan görmüyorsunuz ama yaz sezonunda istasyonun etrafında uçan kuşlar ve bazen de penguenler geçiyor.
Sonuç Olarak
Amatör uydu haberleşmesi ile başlayan iletişimin gelecekte çok daha iyi şekilleneceğine inanıyoruz. İnsanlık ve bilim için zorlu koşullarda çalıştığınızı biliyoruz ve bu röportajda buna değinmek istedik.
Resim-15. İstasyonda gün batımı. (Image Credit: Alfred Wegener Enstitüsü / Jölund Asseng)
Kar fırtınasında ya da soğuk kış gecelerinde pencereden dışarı baktığınızda dışarıda kimseyi göremeseniz de, oralarda bir yerlerde kalpleri sizinle olan dostlarınızın olduğunu hatırlamanızı istiyoruz.
MoEP ve okuyucularımız adına; gösterdikleri nezaket, bizimle geçirdikleri zaman, paylaştıkları bilgiler ve amatör bilim adına destekleri için,
- Alfred Wegener Enstitüsü, Helmholtz Kutup ve Deniz Araştırmaları Merkezine,
- Neumayer Station-III ekibine ve bilim insanlarına,
- AMSAT-DL derneğine,
- İstasyon operatörlerine,
TÜRKİYE’den sevgi ve saygılarımızı sunar, teşekkür ederiz.
NEUMAYER istasyonu aslında bizlere insanlığın zorlu koşullara nasıl adapte olabileceğini gösteriyor. Özne, insan gibi kavrayışı yüksek bir varlık olduğunda fizyolojisinin uyum sağlamasını beklemek yerine bulunduğu ortamı kendisine adapte etmeye çalışıyor. Röportaj bana hiç düşünmeyeceğim ayrıntıların önemi kavrattı ve öğretti, bir Moepian olarak teşekkür ederim.