Alıcı-Verici Bileşeni (Amatör Telsiz Cihazı)
İstasyonun ana amacı haberleşme sağlamak olacağı için sinyal alma ve gönderme işlemini yapacak ve istasyonun en önemli bileşeni görevini üstlenecek olan bileşen telsiz cihazı -alıcı verici bileşeni-dir.
Telsiz cihazı seçimi oldukça geniş yelpazedeki bir üretici marka/model yelpazesinde olup bu yazım kapsamında kullanımı çok yaygın olan markalardan ve modellerden söz etmeye çalışacağım. Şüphesiz ki; öncelikli olarak elinizde bulunan telsiz cihazları ve özellikleri ile başlayarak istasyonunuzu büyütmeniz (geliştirmeniz) önemlidir ancak bu dokümanda ideal bir VHF/UHF istasyonun özelliklerinden bahsediyor olacağız, ilerde alacağınız telsiz cihazı için bu kriterlerin önemli olacaktır.
Kullanılacak telsiz bileşeninin temel özelliklerinin en az aşağıdaki gibi olması önerilmektedir;
- VHF ve UHF frekanslarında alıcı ve verici olarak çalışabilmelidir,
- Tercihen All-Mode (CW, AM, FM, SSB, FSK, vb.) bir cihaz olmalıdır,
- VHF ve UHF için farklı anten girişlerine sahip olmalıdır,
- Frekans değiştirme adımları küçük olmalıdır (tercihan 1Hz),
- Split mode çalışabilmelidir (örn: VHF’den alma yaparken UHF den gönderme yapabilme veya tersi)
- Tek başına veya bir amplifikatör ile 100 Watt çıkış yapabilmelidir,
- Çıkış gücü ayarlanabilir olmalıdır,
- Bilgisayar kontrol arayüzüne sahip olmalıdır,
- Tercihen satellite (uydu) çalışma modu olmalıdır,
- Tercihen anten amplifikatörü (alıcı preamplifikatörü) cihazlarını coaksiyel anten hattı üzerinden kapatıp açma özelliğine sahip olmalıdır,
- Modem arayüzü için sabit genlikli ses giriş, ses çıkış ve PTT kontrol arayüzüne sahip olmalıdır,
- Harici demodülatörlerle kullanılmak üzere IF çıkışı olması tercih edilmelidir,
- Harici güç yükselticileri kontrol edecek arayüzlere (PTT out, ALC, vb) sahip olmalıdır
Marka ve Modeller
Yukarıda belirtilen özelliklere sahip ve uydu haberleşmesi için sıklıkla kullanılan birkaç marka ve model için aşağıdaki örnekler verilebilir, bu cihazların birbirlerine göre farklı yetkinlikleri bulunmaktadır;
Yukarıdaki en güncel kullanılan cihazlar listesine ek olarak geçmişte çok yoğun kullanılan ama artık kolay temin edilemeyen aşağıdaki cihazlar da uydu haberleşmesi için kullanılabilirler;
- ICOM IC-201
- ICOM IC-202/402/502
- ICOM IC-211/215/245
- ICOM IC-251/451
- ICOM IC-271/471
- ICOM IC-275/475/575
- ICOM IC-505
- ICOM IC-975
- KENWOOD TM-255/455
- KENWOOD TR-751/851
- KENWOOD TR-9000/9130/9500
- KENWOOD TS-600/700
- KENDOOWD TS-780/790
- YAESU FT-221
- YAESU FT-225/625
- YAESU FT-290/690
- YAESU FT-480/680/780
Yukarıdaki konvansiyonel telsiz cihazları yanısıra günümüzde uydu haberleşmesinde, pek çok haberleşme alanında da olduğu gibi, Yazılım Tabanlı Radyo (SDR Software Defined Radio-SDR) cihazlarının kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu cihazların etkinlikleri ve avantajları başka bir yazı dizisi kapsamında ele alınacaktır.
Resim- İzleme İstasyonlarında Yaygın Olarak Kullanılan Uydu Telsiz Cihazları.
Telsiz cihazları genellikle 13.8 Volt ve yaklaşık 20 Amper güç beslemesinde ihtiyaç duymakta olup, istasyon içerisinde bu gücü sağlayabilecek bir DC güç besleme ünitesinin olması önem arz etmektedir.
DC adaptör ünitesi olarak “Switch Mode” bir güç kaynağı kullanılması durumunda , telsiz cihazının alıcıları için enterferans oluşturup oluşmadığı ve gerekli DC filtrelere sahip olup olmadığına mutlaka dikkat edilmelidir. Bu durum genel olarak cihaza anten bağlı değilken sinyal göstergesinde görünen sinyaller olması ile fark edilebilir olup, kullanılacak cihaz için önerilen güç kaynağı ile çalıştırılması alıcı hassasiyetiniz için oldukça önem arz etmektedir.
Yazı Dizisi İndeksi
1. Bölüm – Amatör Uydu Haberleşmesi – Giriş
Amatör uydu haberleşmesi konusunda genel bilgiler ve giriş yazısı.
2. Bölüm – Uydular Hakkında Genel Bilgiler (Yörüngeler, uydular, doppler ve uzay haberleşmesi)
Yörüngelerin temel özellikleri ile alçak Dünya yörüngesindeki uydularda karşılaşılan doppler etkisi ve halihazırda kullanabildiğimiz amatör uydular hakkında bilgiler.
3. Bölüm – Amatör Uydu İzleme İstasyonu Konumu ve Bileşenleri
Yazı dizisinde anlatılan ve kurulması hedeflenen yer istasyonu için ihtiyaçlar (gereksinimler).
5. Bölüm – Bilgisayar ve Yazılımlar
Amatör uydu takip yazılımları ve bu yazılımların çalıştırılabileceği temel bilgisayar özellikleri, bilgisayar programlarının amatör uydu izleme ve takip çalışmalarındaki kullanımı.
6. Bölüm – Anten Rotor Kontrol Arabirimi
Yönlü antenlerin kumanda işleminin hangi donanımlar ve yazılımlar yardımı ile yapılabileceği ve bunların istasyon için kullanımı.
7. Bölüm – Modem ve Ses Arayüzleri
Sayısal haberleşme yapabilmek amacıyla kullanılabilecek modemler ve bilgisayar-telsiz ses uyumlandırma cihazları.
8. Bölüm – Güç ve Alıcı Amplifikatörleri
Alıcı antene ulaşan zayıf sinyallerin ön yükseltmesini yaparak iletim hattında (koaksiyel kablo) oluşacak zayıflamaların da etkisini azaltmak amacı ile kullanılan ön yükselteçler (preamplifikatörler) ve uydu çalışmalarında nadiren ihtiyaç duyulan ancak Ay yansıtması ya da meteor çalışmaları gibi yüksek güç gerektirecek çalışmalarda kullanabilecek güç yükselteçleri.
9. Bölüm – Antenler ve Anten Kulesi
Amatör uydu çalışmaları için kullanılabilecek farklı yapıda ve polarizasyon özelliklerine sahip antenler ve bu antenlerin anten kulelerine montajı, bölüm kapsamında anten birleştirme ve güç bölme amacıyla kullanılan birleştirici/bölücü elemanlar.
10. Bölüm – Örnek Bir Amatör Uydu İzleme İstasyonu Kurulumu ve Bağlantılar
Önceki bölümlerde anlatılan tüm bileşenlerin bir istasyon için nasıl bir araya getirileceği, bağlantılarının nasıl yapılacağı, bu bağlantılar yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiği.
