Europa’nın Geleceği: Clipper

Giriş

İnsanlık var olduğundan beri gökyüzünü, oradaki parlayan küçük noktaları ve daha fazlasını merak etmiştir. Bu merak giderek büyümüş ve bilimi açığa çıkarmıştır, şu an ise hala devam eden bu merak; bizleri atalarımızın, ruhların ışığı olarak adlandırdıkları gezegenleri, galaksileri, yıldızları ve diğer gök cisimlerini araştırmaya itti.

Bu araştırmalar için yapılan birçok roket, rover ve uydular oldu ancak bu seferki araç hem insanlık, hem de Jüpiter’in uydusu olarak bildiğimiz Europa uydusu için çok önemli.

Clipper isimli bu araç Europa’ya giderek birçok bilimsel deneyi yerine getirecek, bilim insanlarının tartıştığı “Europa’da hayat var mı?” sorusunun cevabını bizlere verecek ve diğer Europa misyonlarına da öncülük edecek.

Örneğin “Europa Landing Misyonu”. Bu misyonda Clipper’ın topladığı verilerle uygun iniş bölgesi seçilebilecek.

Neden Europa?

Europa güneş sistemimizin en heyecan verici ve en merak uyandıran gökcisimlerinden biridir. Bunun sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Sıvı Su : Su canlı yaşamı için çok önemli bir bileşendir. Europa yüzeyi halihazırda buzlarla kaplı, içi ise büyük bir okyanusa sahiptir ve tamamen sıvı sudan oluşmaktadır. Güneşe bu kadar uzak olmasına rağmen içerisindeki su; buz katmanı, Jüpiter’in gel-gitleri ve Europa’nın çekirdeği sayesinde sıvı kalabilmeyi başarmıştırr. Europa’nın bu şekilde sıvı su bulundurması da doğrudan dikkatleri üzerine çekmesini sağlamıştır.
• Aktif Çekirdek: Bu özelliğin bir doğal uyduda olması sistemimizde yaygın değildir, örnek olarak bize en yakın olan gök cismi uydumuz Ay’ın çekirdeği aktif değildir. Europa’nın yüzey sıcaklığının yaklaşık -163.15 Celcius olmasına rağmen, tektonik hareketlere sahip olduğunu ve gayzerler oluşturduğu bilinmektedir.

Bu sebeple de aktif bir çekirdeği olması hem onu ilgi çekici, hem de önemli yapmaktadır. Ayrıca aktif bir çekirdeğe sahip olmasındaki diğer bir önemli olasılık bu tektonik hareketlerin de suyun da sıcaklığını arttırdığı ve bu sıcaklık artışının canlıların yaşamı için uygun ortam yaratabileceği düşünülmesine neden olmaktadır.

Jüpiter’den Gelen Radyasyon

Europa’ya Jüpiter’den yüksek miktarda radyasyon yayılmaktadır. Bu yüzden yüzeyde yaşam olasılığı yok denilebilir ancak bilim insanları buz katmanının okyanusu radyasyonun etkilerinden koruduğunu düşünmektedir.

Ayrıca bu radyasyonun okyanus için enerji kaynağı olabileceği de hala bir tartışma konusudur. Zira Europa, Güneşe olan uzaklığından dolayı Dünyamızdaki yaşam gibi fotosentez yapması imkansızdır, ancak radyasyonun suyu yani H2O bileşenini ayırarak O2 ve H+ moleküllerin oluşturur, H+ hafif olmasından dolayı atmosferden uzaya kaybolur ancak fotosentez ile yapılamayan O2 molekülü bu kimyasal tepkime sayesinde üretilir.

Resim-1. Europa’nın katmanları. (Image Credit: NASA/JPL)

Birçok yönden canlı yaşamına uygunluk olasılığı değerlendirilen Europa, bu yıllarda tüm ilgiyi üstüne çekmektedir. İnsanda hayranlık ve merak uyandıran bu gibi sebepler Europa’nın araştırılmasına yol açmıştır ve bu amaç altında NASA tarafından “Europa Clipper Misyonu” planlanmıştır.

Europa Clipper Misyonu

Clipper uzay aracı Europa’ya vardığında birden fazla amaca hizmet edecektir. Buzun altındaki okyanusun sıcaklığı, tuzluluk oranı ve içerisindeki maddeleri belirlemek, buzun kalınlığını ölçmek ve jeolojisini incelemek bu misyonun birer parçasıdır .

Amaçların ortak yönü ise Europa’da yaşama dair bir potansiyel olup olmadığını anlamaktır. Diğer görevlerin yanında olası yaşam potansiyelini araştırmak bu misyonun ana ve en önemli amacıdır denilebilir.

Clipper Uzay Aracının Özellikleri

Clipper güneş panelleriyle birlikte toplamda 30 metre uzunluğunda ve 5 metre yüksekliğinde tasarlanmış, oldukça büyük bir uzay aracıdır. Bu uzay aracı yakıtı ile beraber yaklaşık 6.000 kilogram kadar bir ağırlığa sahiptir.

Yakıtın ağırlığı ise neredeyse tüm ağırlığın yarısı kadar olup, 2.750 kilogramdır. Oldukça ağır olan Clipper, 10 Ekim 2024 tarihinde SpaceX’in roketi Falcon Heavy ile Kennedy Uzay Merkezi‘nden fırlatılacaktır.

Aracın diğer bir öne çıkan özelliği ise 24 adet itici motor içermesidir. Clipper’ın ana gövdesi ise üç ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar;

• Radyofrekans modülü,
• Aviyonik kasa,
• İtki modülüdür.

Ayrıca NASA’nın öte gezegenler için yaptığı en büyük araç olma özelliğine sahip olan Clipper, Jüpiter’in yörüngesine girecek ve Europa’yı gözlem için yaklaşık olarak 50 uçuş gerçekleştirecektir .

Resim-2. Clipper’ın insan boyutuyla karşılaştırılması. (Image Credit: NASA/JPL)

Clipper Zaman Penceresi ve Yörüngesi (2013 – 2030+)

• 2013 : Proje planlaması ve misyon konsepti belirlenmesi,
• 2015 Mayıs : Deney araçları seçilmesi (9 araç) ve Phase-A,
• 2017 Şubat : Phase-B ve Sistemlerin ön tasarımının tamamlanması,
• 2017 Mart : Misyonun resmi olarak isimlendirilmesi ve “Clipper” isminin verilmesi,
• 2019 Ağustos : Phace-C, final tasarım aşaması, aracın yapımı ve testlerin yapılmaya başlanması,
• 2022 Mart : Jet Propulsion Laboratory (JPL)’de 9 deney araçlarının testlerinin yapılması, Clipper aracı ile birleştirilmesi ve Phase-D,
• 2024 İlkbaharı : Clipper’ın Kennedy Uzay Merkezine getirilmesi ve uçuş hazırlıklarına başlanması,
• 2024 Yazı : Fırlatma merkezinde birleştirme ve testlerin yapılması,
• 2013 -2024 yılları : Clipper görevinin yapılmasına karar verilmesi, misyonu, bütçesi, deney araçları, tasarımını ve testleri. Bu süre boyunca NASA ekibi Clipper’ın uzayda yaşayacağı iletişim, radyasyon gibi sorunlar üzerinde çalışmış ve başarıyla aracı tamamlamışlardır,
• 10 Ekim 2024 (Launch Day) : Clipper Jüpiter’e doğru uzun yolculuğuna çıkmak üzere fırlatılacak,
• 2025 Şubat : Fırlatılan araç bu ay içerisinde Mars’a varacak ve yaklaşık 500 ile 1.000 kilometre arasında Mars’ın yüzeyine yaklaşacak sonrasında Mars’ın yer çekiminden yararlanarak kütle çekimsel sapan etkisi ile Jüpiter’e doğru ivmelenecek ve yoluna devam edecek,
• 2025 Kasım : İki ivmelenme daha gerçekleştirecek,
• 2030 Nisan : Uzun bir yolculuktan sonra Clipper Jüpiter’e varacak ve Jüpiter’in yörüngesine girebilmek için yavaşlayacak. Bunu da motorlarıyla yaklaşık %50 ile %60 arasında yakıtı iticilerde yakarak 6-8 saat arasında yapacak ve bu yörüngeye girme sürecinde Jüpiter’in diğer bir uydusu Ganymede’ın da yakınından geçecek,
• 2030 Ekim : Bu evrede Clipper Jüpiter’in 4 büyük uydusunun geçişlerini kullanarak Europa ile yörüngelerini dengeleyecek,
• 2024-2030 yılları : Clipper’in uzay yolculuğu başlamış ve planlandığı gibi Jüpiter’e varacak,
• 2031 İlkbaharı : Europa’ya ilk uçuş gerçekleşecek ve Clipper bunu Jüpiter üzerindeki yörüngesini şekillendirmek için kullanacak,
• 2031 Mayıs : İlk bilimsel deneylerin yapılacak veriler toplanacak, 25-2.700 km değişen mesafelerde yüzeye yakın olacak. Europa’nın Anti-Jovian tarafına yaklaşacak (Jüpiter’e dönük olmayan yüzü)
• 2033 Mayıs: İkinci bilimsel deneyler yapılacak. Javian’in alt tarafına yani Jüpiter tarafına yaklaşacak ve bundan sonraki deneylerde bu tarafa yaklaşacak şekilde yörüngesi değişecek
• 2034 ve Sonrası : Clipper’ın Ganymede’ya çarpması. Bu tarih Clipper’ın görev bitiminde planlanan senaryodur. Görev sona erdiğinde Clipper Ganymede’ya kasten çarptırılması planlanmaktadır. 2031 ve ilerisinde deneylerin yapılması, verilerin dünyaya aktarılması ve misyon sonunda ise Clipper’ın görevine son verilmesi planlanmaktadır.

Clipper’in Genel Tasarımı

İtki Modülü

Bu modül ana motorları, yedek motorları, Roll kontrol motorlarını, yakıt depo tanklarını ve güneş paneli kanatlarını içermektedir.

24 Adet küçük motorlarda oluşan itki sisteminde 16 motor -z yönünde (aracın arka tarafında) bulunmakta, kalan 8 yedek motor da roll kontrol motorlarının yanında +y ve -y ekseni (aracın köşelerinde) doğrultusundadır .

Her bir motor 27.5 N itki sağlamaktadır. Motorların çok ve küçük olmasının nedeni arıza ya da mikrometeorit sebebiyle hasarlanması sonucunda yedeklerin çalışması sağlanarak görevin devam ettirilebilmesidir.

Yakıt depo tankları ise 1.000 adet (15-23 santimetre yüksekliğinde) birbirine geçirilmiş halkalardan oluşan 2 alüminyum silindirden oluşmakta ve tanklar yanıcı (Monomentil Hidrazin-MMH) ve oksitleyici (Dinitrojen Tetroksit-NTO) maddeleri taşıyacaktır. Bu gazların basınç ile motora doğru hareket etmesini sağlamak için de He gazı kullanılacak ve basınç takında depo edilecektir.

Resim-3. İtki modülü genel görünümü. (Image credit: Johns Hopkins APL/Ed Whitman))

Radyo Frekans (RF) Modülü

Bu modül gravity science, veri iletimi ve veri depolanması içermektedir. Bir sonraki başlıklar da yer çekimi bilimine ve veri iletimine detaylıca değinilmiştir. (“Uzaydaki Sorunlar ve Clipper Bölümü” ile “Clipper’in Üzerindeki Araçlar” bölümü).

Clipper üzerindeki araçlar eş zamanlı çalışmakta ve bilgiyi depolamaktadırlar. Uzay aracı oldukça büyük bir veri depolama kapasitesine sahip olup, bu kapasitesini  Europa Compute Element (ECE) adı verilen uçuş bilgisayarından almaktadır.

Uçuş bilgisayarların her biri büyük data kapasitesi Bulk Data Storage (BDS) cihazına sahiptir. BDS’in veri toplama kapasitesi 550 GB’tır.

Toplanan veriler öncelik sırasına göre sıralanacak ve Dünyaya toplamda 6 Terabyte (6x 125 GB) büyüklüğünde veri gönderilecektir.

Resim-4. RF modülü integrasyonu. (Image Credit: Johns Hopkins APL/Ed Whitman )

Uzayda ki Sorunlar ve Europa Clipper

Bu bölümde Europa Clipper uzay aracının haberleşme, veri aktarımı, yön bulma, yörünge kontrolü, itki sistemleri, radyasyon koruma, enerji ve termal koruma yapısı  incelenmiştir.

Haberleşme ve Veri Aktarımı

Clipper uzay aracı veri iletimi ve haberleşme için kullanacağı antenler ve özellikleri aşağıda belirtilmiştir.

• High Gain Antenna (HGA) : Ana iletim için kullanılacak olan bu anten 3 metre boyundadır. Uzay aracına komut gönderme (uplink) için X band kullanılacak ve veri almak (downlink) için de yine X ve Ka band kullanılacaktır. X Band downlink veri iletim hızı 16 Kb/s, Ka band downlink iletim hızı 500 Kb/s (34m  Deep Space Network (DSN) istasyonu bu hızdadır birden fazla istasyon kullanılması durumunda veri iletim hızı artabilir, bu downlink için geçerlidir.), X band uplink de ise maksimum 2Kb/s hızındadır,
• Middle Gain Antenna (MGA) : Orta mesafeli iletişim ihtiyacı için kullanılacaktır,
• Low Gain Antenna (LGA) : Araç üzerinde 3 adet bulunmakta olup, X band hem uplink, hem de downlink için kullanılacaktır. Bu anten bazı manevralarda ve Europa’nın yer çekimi ölçümü için kullanılacaktır. Uplink veri iletim hızı Jüpiter’de maksimum 10 d/s olacaktır,
• Fan Beam Antenna (FBA) : Araç üzerinde 3 adet bulunmakta olup, bu anten de yer çekimi ölçümlerinde kullanılacaktır. Antenin geniş kapsama alanı araç ile sürekli bağlantı sağlayacaktır.

Yön Bulma ve Yörünge Kontrolü

Bir uzay aracı uzay yolculuğunda tam olarak nerede olduğunu, yani konumunu ve yönünü bilmelidir. Bunun için de pek çok sistem kullanılmaktadır. Clipper da yörüngedeyken, Jüpiter’e yolculuğu sırasında ve güneş panelleri için Güneşe göre konumunu bulmada birkaç sistem kullanmaktadır. Bunlar;

• 2 Adet Star Tracker (ST-Yıldız İzleyici) : Clipper üzerine birbirine dik yerleştirilmiştir, bu kameralar bilinen yıldızların konumunu ve aracın olduğu konumdaki yıldızlarla denkleştirerek yönünü ve konumunu çıkartır. Doğruluk derecesi cihazın görüş açısı içerisinde 6 yay saniyedir.
• 3 Adet FOG (Fiber Optik Gyroskop): Bu cihaz optik fibere düşen ışık hızının değişimine göre çalışır. Optik fiberlerin dönmesinin etkisiyle optik fiberlere düşen ışığın hız değişimi dönüşün yönünün ve hızının ölçülmesine yardımcı olmaktadır. Oldukça hassas ölçüm yapan bu cihaz hem uzun ömürlü, hem de az parça içermesinden dolayı avantaj sağlamaktadır.
• 2 Adet Güneş Sensörü (SS) : Güneşe göre uzay aracının konumunu ve yönünü bulmada kullanılmaktadır. Güneş panelleri bu sensör ile Güneşe doğru hareket etmektedir.  
• 4 Adet Reaksiyon Tekerleri: Çelik, alüminyum ve titanyumdan yapılmışlardır. Bu tekerlek hızla kendi mil ekseninde dönerek etrafında bir momentum oluşturur bu da aracın yönünün değiştirilmesinde kullanılır, sistem Clipper’ın alt kısmında bulunmaktadırlar.

Uzayda araçların yörüngesini ve konumunu etkileyebilecek birçok etken mevcuttur. Örneğin Jüpiter’in uydularının yer çekimleri Clipper’ın yörüngesini bozabilir. Bu sebeple de yörünge kontrolü için bazı ek sistemler kullanılmaktadır. Clipper üzerindeki sistemler şunlardır;

Ana İtki Sistemi

• 4 adet 22N MMH/NTO (Monomentil Hidrazin/ Dinitrojen Tetroksit),
• 4 adet Roll kontrol itki motoru (RTC).

Aracın köşelerine yerleştirilmiştir. 3. Eksende (ana motorların simetri ekseninde) kontrol sağlamaktadır.

• 4 adet reaksiyon tekerlekleri,
• Reaksiyon tekerlekleri dezasitasyonu.

Reaksiyon tekerleklerinin aşırı dönmesini engellemek için dezasitasyon manevrası yapılmaktadır. Bu manevra tekerleğin tersi yönünde dönerek sıfırlama işlemidir. Bunun için RCT ve ikişer set halinde toplum 8 ana motor kullanılacak olup, sistem yakıtı tamamen monopropellent hidrazin sisteminden alacaktır. (16 Ana motor için 4 x 22 N MMH/NTO, manevra için 1×12 N Monopropellent hidrazin).

Radyasyon

Uzaydaki radyasyon uzay araçlarındaki elektronik cihazlara zarar verebilmekte ve bozabilmektedir. Bu sebeple, bir uzay araç tasarlanırken buna dikkat edilmeli ve aracın kontrolünü ve çalışmasını sağlayan elektronik kısmı korunmalıdır.

Clipper’da Jüpiter’in yörüngesine vardığında yoğun bir şekilde Jüpiter’den radyasyona maruz kalacağı kaçınılmazdır. Bu zararlarını engellemek ve azaltmak için iki yola başvurulmuştur.

• Clipper’ın elektroniği aracın merkezinde 9.2 milimetre kalınlığında alüminyum-çinko alaşımı ile yapılmış bir kasa içerisinde korunacaktır.
• Clipper sun-synchronous (SS) yörüngeye, yani eliptik bir yörüngeye sahip olacak, bu sayede Jüpiter’den gelen radyasyon azaltılacaktır.

Güç Bütçesi ve Enerji Kaynağı

• Clipper’da enerjisini diğer uzay araçlarında olduğu gibi güneş enerjisinden sağlayacaktır. Yatayda 30.5m uzunluğunda, 4.1 metre yüksekliğindeki güneş panelleri kullanılacaktır.
• 454 Watt-saat (Wh) Li-Ion batarya enerjiyi toplamak ve depolamak için kullanılacak ve Güneş’i takip etmek için de yön bulma ve yörünge kontrolü kısmında  belirtilen 2 adet Güneş sensörü kullanılacaktır.

Termal Koruma

Clipper Jüpiter yörüngesinde Güneşten oldukça uzakta olacağından donmaması için birkaç yol kullanılacaktır. Bunlar:

• Araç içerisindeki sıvı ile sıcak noktalardan soğuk noktalara ısı transferi yapılacak,
• Yönnü sensörler sayesinde hep Güneşe dönük olacak ve olabildiğince ısı alması sağlanacak,
• Isıyı iyi çeken siyah boya (Altın MLI kaplama) ile ısıyı izole etmekte kullanılacaktır.
• Isı yayma kapasitesi 0.03, ısı emme kapasitesi ise 0.3 olarak belirtilmiş olup, orta düzey bir emme kapasitesine sahiptir.

Clipper’ın Üzerindeki Araçlar

Europa’nın bu önemli misyonu için tam 9 farklı araç tasarlanmıştır bu araçlar termal görüntüleme, manyetik plazma, yer çekimi, ultraviyole spektrum, kimyasal analiz gibi alanlarda kullanılacak ve bu sayede bilim insanları Europa hakkında heyecan verici yeni bilgiler öğrenebilecektir.

Belki de çoğu alanında uzman insanların da düşündüğü gibi orada bir yaşam için bir umut da filizlenebilir. Şimdi bu araçları ne olduğunu ve niçin ve nasıl çalıştıklarını inceleyelim;

Resim-5. Clipper’ın bilimsel araçları. (Image Credit: NASA)

Europa Imaging System (EIS)

Europa’nın yüzey üstü ile yüzey altı arasındaki ilişkiyi, jeolojik aktivitelerini üzerindeki 2 adet kamera ile inceleyecektir. Kameralar geniş açılı kamera (WAC) ve dar açılı kamera (NAC)’dır.

İki kamera da kızılötesi (Infrared-IR), görünür ışık ve morötesi dalga boylarına duyarlı 8MP sensörlere sahiptir. EIS bu kameralarla Gelileo aracının çektiği resimlerden daha iyi çözünürlüğe ve geniş açıya sahiptir.

Europa Thermal Emmision Imaging System (E-THEMIS)

Bu sistem Europa’nın termal görüntüsünü kızılötesi (Infrared-IR) ışığı inceleyerek gerçekleştirecektir. Araç kızıl ötesi ışığı 3 filtreden geçirecek ve onu dalga boylarına göre ayıracak, sonrasında 3 segmentli bir dedektör ile görüntüleme yapılacaktır.

Europa Ultraviolet Spectrograph (Europa-UVS)

Europa’nın atmosferindeki ve yüzeyindeki bileşenlerin yapısı incelenecektir. 19.6 kilogram kütleye sahip ve 35.7 x 36.2 x 15.8 santimetre boyutlarında olan araç, ultraviyole (UV) ışınlarını toplayarak sonrasında dalga boylarına göre ayırarak çalışacaktır.

Mapping Imaging Spectrometer for Europa (MISE)

Europa’dan yansıyan kızılötesi (Infrared-IR) ışığı analiz edecektir. MISE’nin içerisine gelen ışık aynadan yansıyarak Calsiyum Flörür (CaF2) lensinden geçecek ve belirli dalga boylarına ayrılacak, sonrasında bu dalga boyları bir dedektöre çarparak görselleştirme yapılacaktır. Bu araç Europa’nın özellikle jeolojik tarihini anlamak için büyük bir öneme sahiptir.

Europa Clipper Magnotometer (ECM)

• Europa’nın su varlığını, suyun derinliğini, tuzluluğunu ve buzun kalınlığı hakkında araştırma yapacak, bunun için manyetik alan ve yönelimlerini inceleyecek,
• Cihazın boyu 8.5 metre ancak fırlatma esnasında boyutundan dolayı kapalı bir şekilde duracak, fırlatmadan bir gün sonra açılacaktır.

Plazma Instrument for Magnetic Sounding (PIMS)

• Europa yakınındaki plazmanın yoğunluğunu, sıcaklığını ve akışını inceleyecektir.
• Faraday kupası denilen 4 adet sensörü bulunmaktadır. Bu sensörler 8 santimetre derinliğinde 20 santimetre genişliğindedirler. Sensörleri içinde ise üçer adet dairesel plaka bulunmaktadır.

Gravity/Radio Science

• Europa’nın yerçekimi Jüpiter’e her yakınlaşıp uzaklaştığında değişmektedir. Çünkü Jüpiter’in yerçekimi etkisi Europa’nın kütle yoğunluğunu da etkilemektedir. (Örneğin Jüpiter’e daha uzak olduğu dönemlerde Europa daha yuvarlak görünür.)
• Dünya ile Clipper arasında haberleşme radyo frekansı (RF) sinyalleri kullanılarak gerçekleştirilecektir. Bu sinyallerin doppler kaymasını ve diğer değişimleri incelenerek Europa’nın yer çekimi değişimi de analiz edilebilecektir.

Radar for Europa Assessment anda Sounding Ocean to Near – Surface (REASON)

• Europa’nın buz katmanının daha detaylı haritalama için radar teknolojisini kullanacak,
• Yüzeye radyo dalgaları göndererek; dalgaların yansıması, geri dönme hızları, aralarındaki enerji farkı gibi özelliklerin analizi ile görüntüleme sağlanacaktır.

Mass Spectrometer for Planetary Exploration/Europa (MASPEX)

• Europa’nın etrafındaki gazları tanımlayacaktır.
• Bu cihaz aldığı iyonize gazları, hızlarını ve enerjilerini ölçerek kütle farklarını bulacak ve bu sayede moleküllerin ne oldukları tanımlanabilecektir.

Surface Dust Analyzer (SUDA)

• Mikrometeoritlerin çarpması nedeniyle Europa’dan saçılan yüzey kumlarını inceleyecektir.
• Aldığı kumların içindeki iyonize olmuş moleküllerin hızını inceleyecek ve kütle\yük oranını belirleyecek, bu sayede organik bir molekül olup olmadığını ya da diğer moleküllerin ne olduğuna dair bilgi edinilecektir.
• Ancak tespit edilen moleküllerin sadece Europa’nın atmosferinden değil, dışarıdan yani diğer uydulardan ve Jüpiter’den gelme olasılığı da değerlendirilmektedir.

NASA’nın Geleneği Uzay Mesajı

Her uzay sevenlerin de bildiği üzere NASA, geliştirdiği uzay araçlarını birçok dilden mesajlar ile uzaya göndermektedir. Örneğin Voyager-1 aracında bulunan altın plak üzerinde birçok dilde selamlama, hayvan sesleri ve 100’ün üzerinde fotoğraf mevcuttur.

44 Yıl önce fırlatılan bu araç, uzayda hâlen ilerlemekte ve bu mesajları uzayda yayınlamaktadır. Sadece Voyager değil, NASA’nın bu geleneğinden Clipper uzay aracı da nasibini almıştır.

Clipper üzerinde Dünya ile Europa arasındaki bağı gösterecek birçok mesaj barındırmaktadır. Mesajlar Clipper’i Jüpiter’in radyasyonun koruyacak olan parçalardan birinin üzerine yerleştirilmiştir.

Tantal metalinden yapılmış plaka, 1 milimetre kalınlığında ve 18×28 santimetre boyutundadır. Tantal, oldukça dirençli ve yaklaşık 2290 Celcius ile en yüksek erime noktasına sahip metallerin biridir ve ayrıca nadir tepkimeye giren metallerin arasındadır. Metal plaka üzerinde ki mesajlar şunlardır;

• Plaka üzerinde yaşam için çok değerli olan “su” kelimesi, 103 dilde ve dalga formunda yazılmıştır.
• İki okyanus dünyası için bir şiir. Yazarı olan Poet Laureate Ada Limòn kendi el yazısı metal plaka üzerine kazımıştır.
• Dünya’dan isimler: NASA’nın yaptığı ‘şişedeki mesaj’ kampanyasında insan isimleri toplamış ve bu isimleri silikon bir çipin üstüne yazılmıştır. Sonrasında bu çip Jüpiter’in 4 büyük uydularının yörüngelerinin olduğu çizimin ortasında yerleştirmiştir. Ayrıca bu çizimin ortasında kampanyayı temsilen bir şişe çizimi de bulunmaktadır.
• Diğer bir mesaj da radyo emisyon çizgileriyle yapılmıştır. 1420 MHz ile hidrojen (H) emisyon çizgisi ve 1660-1666 MHz hidroksit (OH) emisyon çizgisi kullanılmıştır. Bu çizgiler suyun kimyasal bileşenlerini (H2O) göstermektedir. Yani kısaca burada da NASA bilim dilini kullanarak yaşam kaynağı olan suyu ifade etmiştir.
• Drake Denklemi : Bu denklem bize galaksimizde iletişim kurabileceğimiz canlı ya da uygarlıkları bulma olasılığını gösteren matematiksel bir denklemdir.
• Ron Greeley’in resmi : Ron Greeley Europa için çabalamış ve Clipper’in temellerini atmış bilim insanıdır. Ayrıca birçok araştırma ekibinin de danışmanlığını /liderliğini yapmıştır.

Resim-6. Metal Plaka. (Image Credit: NASA/JPL)

Sonuç

Clipper uzay aracı büyük olduğu kadar araştırma yapacağı alanlar da bir o kadar geniş ölçeklidir. Clipper’in göndereceği verilerle Europa’nın atmosferini, jeolojisini, iç yapısını daha iyi öğreneceğiz ve yine bu verilerle Europa’da tahmin edildiği gibi yaşam potansiyeli olup olmadığını göreceğiz ya da belki de orada yaşama dair izler bulacağız.

Bunun cevabını MoEP Europa Research Team (ERT) olarak sizlerle birlikte 2030 yılında Clipper Jüpiter’e ulaştığında öğrenebileceğiz. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere…

Europa Clipper Uzay Aracı Modelleri

Dilerseniz siz de aşağıdaki dosya bağlantılarını kullanarak Europa Clipper uzay aracının farklı şekillerde modelini oluşturabilir ve bu heyecana katılabilirsiniz.

• 3D Baskı Model Dosyaları (2.47 MB STL formatında)
• 3D Model Dosyaları (34.05 MB glTF ve 14.61 MB USDZ formatında)
• Kağıt modelleme (9.77 MB PDF formatında)